Ecologie & verspreiding
Soldaatje staat op zonnige tot licht beschaduwde, vrij droge tot vochtige, stikstofarme en grazige, basische tot kalkrijke bodems bestaande uit mergel, leem en zand. Ze staat optimaal in iets rijkere milieus maar bij te veel verschraling en schaduw laat ze verstek gaan. De plant groeit in kalkgraslanden, op verschraald cultuurgrasland op kalkhellingen en op braakliggend voormalig akkerland, op kalkrijk, opgespoten duinzand, langs en in struweel en licht bos. Verder in iets verruigde of vergraste begroeiingen van Dauwbraam en dergelijke, in duinvalleien en duingraslanden, in zandafgravingen en in wat ruderale vegetaties. Nederland ligt aan de noordwestgrens van het Europese deel van het areaal. De soort is in Nederland zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en wordt elders slechts zeer sporadisch en vaak efemeer aangetroffen. Soldaatje gaat achteruit in Nederland als gevolg van ontginning, opslag van houtige gewassen en door dichtgroeiend bos, de exploitatie van mergelgroeven, bemesting en ook het uitsteken van exemplaren moet genoemd worden.
Soldaatje staat op zonnige tot licht beschaduwde, vrij droge tot vochtige, stikstofarme en grazige, basische tot kalkrijke bodems bestaande uit mergel, leem en zand. Ze staat optimaal in iets rijkere milieus maar bij te veel verschraling en schaduw laat ze verstek gaan. De plant groeit in kalkgraslanden, op verschraald cultuurgrasland op kalkhellingen en op braakliggend voormalig akkerland, op kalkrijk, opgespoten duinzand, langs en in struweel en licht bos. Verder in iets verruigde of vergraste begroeiingen van Dauwbraam en dergelijke, in duinvalleien en duingraslanden, in zandafgravingen en in wat ruderale vegetaties. Nederland ligt aan de noordwestgrens van het Europese deel van het areaal. De soort is in Nederland zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en wordt elders slechts zeer sporadisch en vaak efemeer aangetroffen. Soldaatje gaat achteruit in Nederland als gevolg van ontginning, opslag van houtige gewassen en door dichtgroeiend bos, de exploitatie van mergelgroeven, bemesting en ook het uitsteken van exemplaren moet genoemd worden.
Herkenning (bron: wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra)
Bloeitijd - mei - juni
Hoogte - 0,25-0,45 m.
Geslachtsverdeling - tweeslachtig
Wortels - Worteldiepte tot 10 cm.
Stengels/takken - Een rechtopstaande stengel met in de onderste helft meerdere kleine, schedevormende bladeren.
Bladeren - De 3 tot 5 grondstandige bladeren zijn eirond tot langwerpig, vlak en niet gevlekt. De bovenkant is glanzend. Ze worden tot 15 cm lang. De schutbladen zijn veel korter dan het vruchtbeginsel.
Bloemen - Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De aar is 5 tot 10 cm lang en bevat veel bloemen. De vlakke lip is licht rood, met paarsachtige haarbundeltjes. De lip is 1,2 tot 1½ cm groot, heeft 3 lobben. De zijlobben zijn smal. De middenlob is zelf weer gedeeld in 2 bredere lobben waartussen een kleine tand zit. De spoor is kort, omlaaggericht en half zo lang als het vruchtbeginsel. De bloemen verspreiden een duidelijke geur.
Vruchten - Een doosvrucht. Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).
Bodem - Zonnige tot heel licht beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselarme, kalkrijke grond (kijt, zand en leem).
Groeiplaats - Bossen (open plekken in loofbossen), bosranden, struwelen (kalkrijke zomen), kapvlakten, grasland (grazige hellingen en kalkgrasland), zeeduinen (duingrasland en duinvalleien) en afgravingen (zandgroeven).
Bloeitijd - mei - juni
Hoogte - 0,25-0,45 m.
Geslachtsverdeling - tweeslachtig
Wortels - Worteldiepte tot 10 cm.
Stengels/takken - Een rechtopstaande stengel met in de onderste helft meerdere kleine, schedevormende bladeren.
Bladeren - De 3 tot 5 grondstandige bladeren zijn eirond tot langwerpig, vlak en niet gevlekt. De bovenkant is glanzend. Ze worden tot 15 cm lang. De schutbladen zijn veel korter dan het vruchtbeginsel.
Bloemen - Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De aar is 5 tot 10 cm lang en bevat veel bloemen. De vlakke lip is licht rood, met paarsachtige haarbundeltjes. De lip is 1,2 tot 1½ cm groot, heeft 3 lobben. De zijlobben zijn smal. De middenlob is zelf weer gedeeld in 2 bredere lobben waartussen een kleine tand zit. De spoor is kort, omlaaggericht en half zo lang als het vruchtbeginsel. De bloemen verspreiden een duidelijke geur.
Vruchten - Een doosvrucht. Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).
Bodem - Zonnige tot heel licht beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselarme, kalkrijke grond (kijt, zand en leem).
Groeiplaats - Bossen (open plekken in loofbossen), bosranden, struwelen (kalkrijke zomen), kapvlakten, grasland (grazige hellingen en kalkgrasland), zeeduinen (duingrasland en duinvalleien) en afgravingen (zandgroeven).
Familie: Orchidaceae
Groep: eenzaadlobbigen (bloemplanten)
Status: Rode Lijst: Gevoelig
Zeldzaamheid: zeer zeldzame soort
Ecologische groep: kalkrijke zomen