Ecologie & verspreiding
Gewone vleugeltjesbloem staat op zonnige tot iets beschaduwd, matig voedsel- en stikstofarme, droge tot vochtige, zwak zure tot kalkrijke bodems bestaande uit zand, zavel, klei, veen, kalksteen en schelpkalk en is verder zinktolerant. De plant groeit in diverse typen graslanden, in heiden en borstelgraslanden, op diverse plaatsen in de duinen, in bos- en struweelzomen, op open bospaden en kanaaldijken en in schrale bermen. Nederland ligt geheel binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. Het taxon is plaatselijk vrij algemeen in de duinen, zeldzaam op de hogere zandgronden en in Zuid-Limburg, zeer zeldzaam in het Estuariumdistrict en verder ontbreekt het in het noordelijk zeekleigebied en in Flevoland. Gewone vleugeltjesbloem is zeer strek achteruit gegaan door ontginning en toegenomen bemesting. Ze werd vroeger gebruikt bij de viering van de paasweek en de kruisiging (waarschijnlijk terug gaand op het oude Romeinse Ambervaliafeest) en werd ook gebruikt voor salades en soepen, maar de smaak is wat bitter.
Gewone vleugeltjesbloem staat op zonnige tot iets beschaduwd, matig voedsel- en stikstofarme, droge tot vochtige, zwak zure tot kalkrijke bodems bestaande uit zand, zavel, klei, veen, kalksteen en schelpkalk en is verder zinktolerant. De plant groeit in diverse typen graslanden, in heiden en borstelgraslanden, op diverse plaatsen in de duinen, in bos- en struweelzomen, op open bospaden en kanaaldijken en in schrale bermen. Nederland ligt geheel binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. Het taxon is plaatselijk vrij algemeen in de duinen, zeldzaam op de hogere zandgronden en in Zuid-Limburg, zeer zeldzaam in het Estuariumdistrict en verder ontbreekt het in het noordelijk zeekleigebied en in Flevoland. Gewone vleugeltjesbloem is zeer strek achteruit gegaan door ontginning en toegenomen bemesting. Ze werd vroeger gebruikt bij de viering van de paasweek en de kruisiging (waarschijnlijk terug gaand op het oude Romeinse Ambervaliafeest) en werd ook gebruikt voor salades en soepen, maar de smaak is wat bitter.
Herkenning (bron: wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra)
Bloeitijd - mei - juli
Hoogte - 0,05-0,30 m.
Geslachtsverdeling - tweeslachtig
Wortels - Een vertakte houtige wortelstok. Worteldiepte: 10 tot 20 cm.
Stengels/takken - De stengels staan rechtop of zijn opstijgend.
Bladeren - De bladeren groeien meestal verspreid langs de stengels. Ze zijn kaal of zwak behaard. De vliezige schutbladen zijn 1-2 mm lang en korter dan de bloemknoppen.
Bloemen - Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De vrij losse bloeiwijze vind je aan het eind van de stengel. Meestal zijn het trossen van tien tot veertig bloemen. De 5-8 mm grote bloemen zijn diepblauw, paarsroze of ze zijn licht van kleur tot bijna wit. Polygala vulgaris var. vulgaris: Bloemen 6-8 mm lang en variabel van kleur. De bloeiwijze is meestal rijkbloemig. Polygala vulgaris var. dunensis: Bloemen 4-5½ mm lang en zwak gekleurd. De bloeiwijze is armbloemig.
Vruchten - Een doosvrucht. De vruchten zijn even lang als de niet afvallende kelk. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes). Polygala vulgaris var. vulgaris: De vleugels zijn in de vruchttijd 2½-3½ mm breed. Polygala vulgaris var. dunensis: De vleugels in de vruchttijd 1,3-1,8 mm breed.
Bodem - Zonnige plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselarme, zwak zure tot basische (kalkrijke) grond (zand, leem, mergel, zavel, klei, veen, schelpkalk en kalksteen). Ook op zinkhoudende bodem.
Groeiplaats - Grasland (laagblijvend grasland, schraal grasland en kalkgrasland), schrale bermen (o.a. langs bosranden en struwelen), kanaaldijken, heide (bermen), bossen (langs open boswegen) en zeeduinen (duinvalleien, duingrasland en noordhellingen).
Bloeitijd - mei - juli
Hoogte - 0,05-0,30 m.
Geslachtsverdeling - tweeslachtig
Wortels - Een vertakte houtige wortelstok. Worteldiepte: 10 tot 20 cm.
Stengels/takken - De stengels staan rechtop of zijn opstijgend.
Bladeren - De bladeren groeien meestal verspreid langs de stengels. Ze zijn kaal of zwak behaard. De vliezige schutbladen zijn 1-2 mm lang en korter dan de bloemknoppen.
Bloemen - Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De vrij losse bloeiwijze vind je aan het eind van de stengel. Meestal zijn het trossen van tien tot veertig bloemen. De 5-8 mm grote bloemen zijn diepblauw, paarsroze of ze zijn licht van kleur tot bijna wit. Polygala vulgaris var. vulgaris: Bloemen 6-8 mm lang en variabel van kleur. De bloeiwijze is meestal rijkbloemig. Polygala vulgaris var. dunensis: Bloemen 4-5½ mm lang en zwak gekleurd. De bloeiwijze is armbloemig.
Vruchten - Een doosvrucht. De vruchten zijn even lang als de niet afvallende kelk. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes). Polygala vulgaris var. vulgaris: De vleugels zijn in de vruchttijd 2½-3½ mm breed. Polygala vulgaris var. dunensis: De vleugels in de vruchttijd 1,3-1,8 mm breed.
Bodem - Zonnige plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselarme, zwak zure tot basische (kalkrijke) grond (zand, leem, mergel, zavel, klei, veen, schelpkalk en kalksteen). Ook op zinkhoudende bodem.
Groeiplaats - Grasland (laagblijvend grasland, schraal grasland en kalkgrasland), schrale bermen (o.a. langs bosranden en struwelen), kanaaldijken, heide (bermen), bossen (langs open boswegen) en zeeduinen (duinvalleien, duingrasland en noordhellingen).
Familie: Polygalaceae
Groep: tweezaadlobbigen (bloemplanten)
Status: Rode Lijst: Kwetsbaar
Zeldzaamheid: vrij zeldzame soort
Ecologische groep: droge, zure graslanden