Ecologie & verspreiding Vallisneria is een met rhizomen in de bodem wortelende, ondergedoken waterplant met lange, lijnvormige, aan de top iets getande bladen. De plant is oorspronkelijk inheems in Zuid Europa, Noord Afrika en delen van Azie. Vallisneria’s zijn populaire aquariumplanten die door de handel in aquariumplanten buiten hun oorspronkelijke areaal zijn verspreid. De eerste gedocumenteerde waarnemingen van Vallisneria in Nederland dateren uit het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw toen er in de omgeving van Maastricht enkele groeiplaatsen werden ontdekt. Na de strenge winter van 1963 zijn er geen waarnemingen uit Nederland meer bekend totdat in 2001 een groeiplaats werd ontdekt in de Merwede. In de jaren daarop werden in de Merwede en in de Biesbosch talrijke nieuwe groeiplaatsen ontdekt. Verder werden er ook groeiplaatsen ontdekt in het Eindhovens Kanaal en in een zandgat langs de Rijn bij Rhenen. In de omgeving van deze laatste groeiplaats werd in 2013 een groeiplaats ontdekt in de Rijn zelf. In 2016 bleek de soort ook in het Hollandsch-Diep en in het Haringvliet te groeien. Op alle groeiplaatsen groeit Vallisneria in 0,5-1,5 meter diepe, nooit droogvallende wateren. Vaak zijn de groeiplaatsen van af de oever niet waarneembaar. Veel groeiplaatsen worden door duikers ontdekt! Waarschijnlijk heeft deze zuidelijke soort, geprofiteerd van de stijging van de temperatuur van het rivierwater ten gevolge van klimaatverandering en koelwaterlozingen. Vallisneria is een tweehuizige soort. Tot 2020 kon alleen de aanwezigheid van vrouwelijke planten in Nederland worden aangetoond. In 2020 werd in de Kromme Rijn ook de aanwezigheid van mannelijke exemplaren vastgesteld. De peulvormige vruchten zijn echter nog niet in Nederland waargenomen. CC-BY-SA 3.0 Ruud Beringen, 2021

Ecologie

Bodem
Zonnige, warme plaatsen in ondiep, voedselrijk, zoet water.

Groeiplaats
Water (kanalen, rivieren en bij warmwaterlozingspunten van de industrie).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Omstreeks 1960 bij Maastricht. Later ook op enkele andere plaatsen, o.a. in de Merwede. Ingeburgerd tussen 1925 en 1949.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Vroeger zeer zeldzaam in het Maasgebied.

Wereld
Oorspronkelijk uit Zuidwest-Azië, Noord-Afrika en Zuid-Europa. De soort breidt zich uit naar het noorden.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke wateren
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hydrofyt
Zaadbank:	geen zaadproductie in Nederland
Bloeitijd:	juni - oktober

Literatuur
Arisz, W.H. (1953) Active Uptake, Vacuole-Secretion and plasmatic Transport of Chloride-Ions in Leaves of Vallisneria spiralis. Acta botanica neerlandica 1: 506-515 

Arisz, W.H. (1958) Influence of Inhibitors on the Uptake and the Transport of Chloride Ions in Leaves of Vallisneria spiralis. Acta botanica neerlandica 7: 1-32 

Arisz, W.H. (1969) Intercellular polar transport and the role of the plasmodesmata in coleoptiles and Vallisneria leaves. Acta botanica neerlandica 18: 14-38 

Arisz, W.H. & H.H. Sol (1956) Influence of light and sucrose on the Uptake and Transport of Chloride in Vallisneria Leaves. Acta botanica neerlandica 5: 218-246 

Beringen, R. (2012) Vallisneria in Nederland. FLORON-nieuws 17: 9-9

Coelho Douanla-Meli, G., E. Langer & G. Langer (2010) Hypochnella verrucospora (Basidiomycota, Atheliales), a neotropical new species with ornamented basidiospores. Mycologia 102: 1158-1162

Helder, R.J. & M. van Harmelen (1982) Carbon assimilation pattern in the submerged leaves of the aquatic angiosperm: Vallisneria spiralis L. Acta botanica neerlandica 31: 281-295 

Jager, G. (1958) The Influence of Salts on Protoplasmic Streaming generated by Light in Subepidermal Cells of Vallisneria Leaves. Acta botanica neerlandica 7: 635-653 

Matthews, J., R. Beringen, F.P.L. Collas, K.R. Koopman, B. Odé, R. Pot, L.B. Sparrius, J.L.C.H. van Valkenburg, L.N.H. Verbrugge & R.S.E.W. Leuven (2012) Risk analysis of non-native Tapegrass (Vallisneria spiralis) in the Netherlands. Radboud Universiteit, Nijmegen

Mesterházy, A., G.S omogyi, A. Efremov & F. Verloove (2021) Assessing the genuine identity of alien Vallisneria (Hydrocharitaceae) species in Europe. Aquatic Botany 174(2): 103431- 

Mesterházy, A., G. Somogyi, A. Efremov & F. Verloove (2021) Assessing the genuine identity of alien Vallisneria (Hydrocharitaceae) species in Europe. Aquatic Botany 174: 103431- 

Prins, H.B.A. (1970) The effect of DCMU on ion uptake and Photosynthesis in leaves of Vallisneria spiralis L. Acta botanica neerlandica 19: 813-820 

Sol, H.H. (1958) Pretreatment and Chloride Uptake in Vallisneria Leaves. Influence of light, sugar, salts and pH on subsequent Chloride accumulation. Acta botanica neerlandica 7: 131-173 

van Campagne, R.N.L. (1957) Light-dependent Chloride Absorption in Vallisneria Leaves. Acta botanica neerlandica 6: 543-582 

van der Slikke, W. (2011) Vallisneria houdt hoofd boven water. FLORON-nieuws 15: 7-7

van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1962) Een Nederlandse vondst van Vallisneria spiralis L. Gorteria 1: 61-62 

van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1963) Nogmaals Vallisneria spiralis L. Gorteria 1: 95-96 

van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1961) Nieuwe plantesoorten in Nederland gevonden, hoofdzakelijk in 1960. De Levende Natuur 64: 131-134 

Winter, H. (1961) The Uptake of Cations by Vallisneria Leaves. Acta botanica neerlandica 10: 341-393 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 202

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 85

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 105

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Bladeren Een rozet van slappe, lichtgroene, lijnvormige en enige decimeters lange bladeren. Vaak zitten er rode puntjes en streepjes op de bladeren. Bloemen Eenslachtig (een bloem met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). Tweehuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op verschillende planten). De vrouwelijke bloemen staan afzonderlijk op lange draaddunne en als een spiraal gewonden stelen. Ze zijn 4 tot 7 mm groot en hebben 3 tweelobbige stijlen. De iets roze bloemen bereiken net de waterspiegel. De mannelijke bloemen staan op een vrij korte, rechte steel. Ze hebben een hele kleine kroon van ongeveer een ½ mm en 2 of 3 meeldraden. Verder hebben ze kort gesteelde bloeikolven, die loslaten, naar de oppervlakte stijgen en waar ze ronddrijven op de teruggeslagen, holle kelkbladen. Als een meeldraad van zo'n zwemmende bloem tegen de stempel van een vrouwelijke bloem aan drijft, kan er bestuiving plaatsvinden. Vruchten Een bes. De vruchten zijn buisvormig en ongeveer 10 cm lang. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	tot 2,00 m.
Bloemkleur:	witrood
Type vrucht:	bes
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	éénslachtig, tweehuizig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie