Anthoceros punctatus is een kortlevende soort van allerlei verse open plekken op min of meer vochtige, matig voedselrijke, niet te zure bodems, meestal lemig zand maar ook wel duinzand, löss of klei. Begeleidende soorten zijn o.m. Atrichum undulatum, Bryum pseudotriquetrum, Dicranella staphylina, Leptobryum pyriforme, Physcomitrium pyriforme, Plagiomnium ellipticum en Pseudephemerum nitidum, en de levermossen Blasia pusilla en Phaeoceros carolinianus. De soort lijkt wat sterker dan A. agrestis gebonden te zijn aan plekken die niet snel uitdrogen, bijv. plekken met een zekere mate van kwel, en is dan ook veel zeldzamer. Het type vindplaatsen (stoppelvelden, akkerranden, greppel- en slootkanten, trapplekken in weilanden) geeft aan, dat de verstoringen die tot open plekken leiden regelmatig moeten optreden. Vermoedelijk worden de grote sporen niet gemakkelijk over enige afstand verspreid, maar vormen ze wel een langlevende sporenvoorraad in de bodem.

Verspreiding

Anthoceros punctatus is vrijwel beperkt tot het Pleistocene deel van ons land, met een duidelijk zwaartepunt in Brabant. De soort is het enige Hauwmos dat gevonden is op de Waddeneilanden, en wel op Terschelling in 1951 in een greppel bij Oosterend en op Texel in 1949 langs een greppel in een dennenbos. In 2004 werd de soort nogmaals op Texel gevonden op een afgeplagd stuk grasland. Anthoceros punctatus is ook bekend van de duinen op het vasteland: Schouwen 2006 en 2007, op de geplagde rand van een duinplas. Recente vondsten in de rest van Nederland beperken zich tot Haren (Gr., 1985), Anloo (Dr., 1990 en 1994), Losser (2003), Epe (2007), Oldenaller (2013) en enkele vondsten in Brabant: Tilburg (1996), Eindhoven (2000, 2001), Prinsenbeek (2002), Rijsbergen (2004) en Kampina (2006). De soort is nooit gevonden in de greppels en akkerranden van Zuid-Limburg, waar A. agrestis van oudsher wel veel voorkwam. Het materiaal van deze eenhuizige soort is doorgaans fertiel. In ons land is A. punctatus altijd zeldzaam geweest maar de soort lijkt na 1980 nog verder achteruitgegaan te zijn, al is het goed mogelijk dat op diverse oude groeiplaatsen nog levensvatbare sporen in de grond aanwezig zijn. Het verspreidingsgebied van A. punctatus in Europa is mediterraan-atlantisch, de soort bereikt zijn noordgrens op het vasteland in Nederland, maar komt veel verder noordelijk op de Britse eilanden, tot in Noord-Schotland. In België is de soort van ca 15 uurhokken bekend, voor het overgrote deel in Vlaanderen. In Duitsland is de soort extreem zeldzaam, met slechts enkele waarnemingen in het Zwarte Woud. In Groot-Brittannië is de soort niet zo zeldzaam, maar wel grotendeels beperkt tot het westelijke deel.

Summary

Anthoceros punctatus is a short-lived species of recently disturbed open soil, usually on sites which do not dry out easily. It has never been found in the arable fields of the southernmost part of the country, where A. agrestis used to be common. Anthoceros punctatus has become rare, but is still present in various parts of the eastern half of the country and on a few places in the coastal dunes.