Ecologie & verspreiding Zijdeplant is een uit Noord-Amerika afkomstige soort uit de Maagdenpalmfamilie (Apocynaceae). Vanwege haar fraaie bloeiwijze is ze als sierplant over de wereld verspreid. Al rond 1629 is de plant voor het eerst in Europa geïntroduceerd. In Nederland komt de soort al sinds ca. 1860 verwilderd voor in de duinen van Zuid Kennemerland. Als Zijdeplant zich eenmaal ergens gevestigd heeft, blijkt zij zeer standvastig en breidt zij zich door middel van de ondergrondse uitlopers gestaag uit. Vanwege de giftigheid voor het vee en omdat het zich in akkers tot een lastig onkruid kan ontwikkelen wordt het in enkele Europese landen, waaronder Hongarije, als een invasieve exoot beschouwd. De plant is lastig te bestrijden. Na onderploegen kan ieder wortelstokfragment weer uitgroeien tot een nieuwe plant. Doordat zij niet door zoogdieren gegeten wordt heeft zij bovendien een concurrentievoordeel ten opzichte van smakelijker planten. Veel herbiciden blijken ook niet werkzaam te zijn tegen de plant. Alhoewel de planten in Nederland kiemkrachtige zaden kunnen produceren, blijft het aantal nieuwe vestigingen beperkt. De meeste nieuwe groeiplaatsen liggen in of nabij de bebouwde kom en zijn waarschijnlijk het gevolg van het dumpen van tuinafval of aanvoer van grond met wortelfragmenten. Er zijn voorlopig geen aanwijzingen dat Zijdeplant zich door middel van zaden over grote afstanden verspreidt en zich op die manier in nieuwe gebieden vestigt. Sinds 2017 staat de soort op de EU-Unielijst met invasieve exoten. Dit houdt onder meer in dat de soort binnen de EU niet meer mag worden verhandeld en dat lidstaten verplicht zijn om in de natuur aanwezige populaties op te sporen en indien mogelijk te verwijderen. Is verwijdering niet meer mogelijk dan dient de soort dusdanig beheerd te worden dat verdere verspreiding zoveel mogelijk wordt voorkomen. CC-BY-SA 3.0 Ruud Beringen, 2024

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op kalkrijke, matige droge, zandige grond.

Groeiplaats
Zeeduinen (kalkrijke duinen), bermen en wegranden.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam, o.a. in de kalkrijke duinen. Ingeburgerd in de 19de eeuw.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Oorspronkelijk uit oostelijk Noord-Amerika. Ingeburgerd in een aantal Europese landen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkgraslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	kortlevend (1-5 jaar)
Bloeitijd:	juni - september

Literatuur
Beringen, R. (2013) Zijdeplant, invasief of niet? Kijk op Exoten 6: 12-13

Heimans, J. (1909) Asclepias. De Levende Natuur 13: 186-192 

van der Meijden, R., W.J. Holverda & H. Duistermaat (1997) Nieuwe vondsten van zeldzame planten in 1995 en 1996. Gorteria 23: 157-178 

van Eeden, F.W. (1868) Asclepias cornuti - Zijdeplant Flora Batava 13: 1031-1031 

Pagina's in standaardwerken

Flora Batava 13: plaat 1031

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 482

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 571

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De sterk behaarde stengels bevaten wit melksap. Bladeren De tegenoverstaande bladeren zijn kort gesteeld, 8 tot 15 cm lang en 3 tot 8 cm breed. Ze hebben een gegolfde rand en een roodachtige hoofdnerf. De onderkant is grijs fluweelachtig behaard. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). Een knikkende, schermvormige bloeiwijze, De geurende bloemen zijn roze-roodachtig met witte meeldraad-aanhangsels en met 5 schutbladen. Vruchten Een doosvrucht. Een opgeblazen vrucht met 2 hokken. De vrucht is langwerpig eivormig en min of meer stekelig. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,90-2,00 m.
Bloemkleur:	roze
Type vrucht:	doosvrucht
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.