Ecologie & verspreiding Fijn hoornblad prefereert zonnig tot beschaduwd, warm, ondiep tot vrij diep, stilstaand, zwak basisch tot kalkhoudend, zoet tot brak, voedsel- en stikstofrijk water met een minerale tot organische bodem van meestal zeeklei of soms duinzand. Ze groeit in meren en plassen, in sloten en vijvers, in kanalen, grachten en poelen. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het verbrokkelde verspreidingsgebied en is vrij zeldzaam in Zeeland, het Waddengebied en het zeekleigebied van noordelijk Groningen en Friesland, elders zeer zeldzaam zoals in Twente. Ze geeft In ons land vooral de voorkeur aan drinkpoelen en grachten bij boerderijen. De plant heeft geen wortels en zweeft ondergedoken in het water dat vaak bedekt is met een laag Eendenkroos of andere drijvende waterplanten. Ze is niet bestand tegen droogvallen en overwintert m.b.v. turionen die zeer tolerant zijn tegen de sulfiden die ontstaan door verrotting. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige, warme plaatsen, in ondiep tot vrij diep, helder, stilstaand, zoet of brak, voedselrijk, hard water met een minerale tot organische bodem van meestal zeeklei of soms duinzand.

Groeiplaats
Water (veedrinkpoelen, vijvers, plassen beken, kanalen en brede sloten bij boerderijen).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen in Zeeland en vrij zeldzaam op de Wadddeneilanden en in het zeekleigebied van noordelijk Groningen en Fryslân. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij zeldzaam in het kustgebied. Het meest in de polders.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Van West-Europa tot in Midden-Azië, met enkele onderbrekingen. Ook in delen van het Maleise gebied. Hoofdzakelijk in West- en Midden-Europa.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke wateren
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hydrofyt
Bloeitijd:	juni - juli

Literatuur
(Anoniem) (2007) Fijn hoornblad bij Vliegveld Eelde. FLORON-nieuws 7: 6-6

Clason, E.W. (1961) Ceratophyllum submersum L. in Nederland. Gorteria 1: 9-12 

den Hartog, C. (1963) Enige waterplantengemeenschappen in Zeeland. Gorteria 1: 155-164 

van de Haterd, R.J.W., P. Broeckx & J.A. Inberg (2016) Nieuwe vondsten van Ceratophyllum submersum . (Fijn hoornblad) in de Maas en de IJsselvallei; uitbreiding als gevolg van klimaatverandering. Gorteria 38: 29-33 

van der Velde, G. (1974) Nieuwe vindplaats van Ceratophyllum submersum L. in Groningen (Korte meded.). Gorteria 7: 47-47 

van Eeden, F.W. (1893) Ceratophyllum submersum - Ongewapend Hoornblad Flora Batava 19: 1483-1483

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 110

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 297

Nederlandse Oecologische Flora 1: 221

Wilde Planten 2: 116

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stengels worden gemiddeld een ½ meter lang. Bladeren De lichtgroene, ondergedoken bladeren zijn drie  of soms vier  keer gaffelvormig vertakt, worden tot 3 cm lang en met zes  tot acht  zachte, lijnvormige, draadachtige en fijngetande slippen. Bloemen Eenslachtig (een bloem met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). Eenhuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op dezelfde plant). De alleenstaande bloemen hebben 8 of meer lijnvormige kroonbladen. Vrouwelijke bloemen zijn groen, de mannelijke wit. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. De vruchten zijn wrattig, zonder stekels aan de voet. Alleen aan de top zit een kleine uit de stijl ontstane doorn (de stijlrest is korter dan de vrucht). De enigszins kleverige vrucht wordt door het water of door watervogels verspreid. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,30-0,60 m.
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	éénslachtig, éénhuizig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie