Ecologie & verspreiding Fijne ooievaarsbek staat op open, zonnige en warme, omgewerkte en stikstofrijke, matig droge tot matig vochtige, basenrijke, matig voedselarme tot voedselrijke, neutrale tot kalkrijke zand- en zavelgrond, op lichte klei en op stenige plaatsen. De vaak pionierende plant groeit in voedselrijke, lichte boszomen, struwelen en heggen, op beweide zuidhellingen van dijken, langs veepaadjes en in hellinggrasland, in akkers en akkerranden, op braakliggende grond, in bermen en op spoorwegterreinen, in klei- en kalkgroeven, op stortplaatsen en opgespoten grond. Nederland ligt aan de rand van het Europese deel van het verspreidingsgebied. De soort is zeldzaam in Zuid-Limburg en zeer zeldzaam in Zeeland, het rivierengebied en in het oosten van het land en is elders adventief. Een duidelijke reden voor haar matige achteruitgang is er niet. Binnen de Nederlandse groep van eenjarige Geraniumsoorten is Fijne ooievaarsbek goed te herkennen. Ze draagt als enige binnen die groep geen klierharen en de aangedrukte, gewone stengelharen zijn karakteristiek. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige, warme, open plaatsen (pioniervegetatie) op matig droge tot matig vochtige, matig voedselarme tot voedselrijke, neutrale tot kalkrijke grond (zand, zavel, lichte klei en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Struwelen, langs heggen, lichte bosranden (voedselrijke zomen), beweide zuidhellingen van dijken, grasland (op en langs veepaadjes in hellinggrasland), akkers (grazige glooiingen langs akkers en soms in braakliggende akkers), bermen, langs spoorwegen (spoorbermen en tussen steenslag), afgravingen (kleigroeven), opgespoten grond en braakliggende grond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeldzaam in Zuid-Limburg en zeer zeldzaam in Zeeland, in het rivierengebied en in het oosten.

Vlaanderen
Zeldzaam. Het meest in de Leemstreek.

Wallonië
Vrij algemeen in het Maasgebied en in Lotharingen (de zuidelijke Ardennen). Elders zeldzaam.

Wereld
West- en Midden-Europa, in het Middellandse-Zeegebied en in de Kaukasus. Ook op een paar plaatsen in Noord-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke zomen
Levensduur:	éénjarig
Levensvorm:	therofyt
Bloeitijd:	juni - september

Literatuur
Haeupler, H. (1976) Bestimmungsschlüssel der Geranium-Arten in Deutschland nach Blattmerkmalen. Göttinger Floristische Rundbriefe 10 Beibl. 4: 1-1

Sloff, J.G & J.L. van Soest (1938) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora. Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 48: 199-249 

van Eeden, F.W. (1884) Geranium columbinum - Duivenpoot Flora Batava 16: 1246-1246 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 160

Flora Batava 16: plaat 1246

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 324

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 440

Nederlandse Oecologische Flora 2: 155

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De liggende of soms klimmende stengels dragen verspreide, aanliggende haren (geen klierharen). Bladeren De onderste bladeren zijn bijna tot de voet in langwerpige, veerdelige slippen gedeeld. De bovenste staan tegenover elkaar en zijn minder diep ingesneden. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen staan op ranke stelen, die boven de bladeren uit komen. De 7-9 mm grote kroonbladen zijn helder paars of soms roze en niet of nauwelijks uitgerand. De kelkbladen zijn ongeveer even lang als de kroonbladen en lopen in een vrij lange naald uit. Na de bloei worden ze duidelijk groter. Vruchten Een kluisvrucht. De ongeveer 2,5 cm lange (inclusief de snavel) vruchten zijn vijfdelig met vrijwel niet behaarde deelvruchten. De snavel van de deelvrucht buigt bij rijpheid boogvormig naar boven, waardoor de zaden vrijkomen. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,20-0,60 m.
Bloemkleur:	paars
Type vrucht:	kluisvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.