Ecologie & verspreiding Cipreswolfsmelk groeit op zonnige, open plekken op droge, matig voedselrijke, kalkarme tot meestal kalkhoudende, grazige bodems van meestal zand en soms stenige plaatsen. Zij staat op rivierduinen, dijken, zuidhellingen, steenachtige plaatsen, omgewerkte grond, in bermen, open duingebied en langs spoorwegen. Bij beweiding en oppervlakkige bodemverstoring kan de plant zich uitbreiden en haarden vormen. Bemesting verdraagt zij niet. In Nederland is Cipreswolfsmelk vrij zeldzaam in het rivierengebied en de kalkrijke duinen tussen Haarlem en Hoek van Holland en zeldzaam in het oosten van het land. Elders in Nederland is zij zeer zeldzaam. Op veel plekken in het midden en oosten van het land, zoals in wegbermen en langs spoorwegen, is de plant als tuinafval terecht gekomen en verder verwilderd. Aanleg van wegen en spoorwegen bevordert de verspreiding van de soort. Cipreswolfsmelk is kensoort voor het Verbond van de droge stroomdalgraslanden, welke graslanden van nature voorkomen op door de rivier afgezette zandruggen. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2020

Ecologie

Bodem
Zonnige, vaak iets open plaatsen op droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke, basische, al of niet kalkhoudende, grazige grond (meestal zand, soms leem, zavel, mergel en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Rivierduinen, dijken, bermen, zeeduinen (kalkrijk duingrasland), struwelen, omgewerkte grond, opgespoten grond, langs spoorwegen (spoordijken en spoorwegterreinen), industrieterreinen, grasland (kalkgrasland), zandhellingen en rotsachtige plaatsen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in het rivierengebied en in de duinen tussen Haarlem en Hoek-van-Holland en zeldzaam in het oosten van het land. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Zeldzaam.

Wallonië
Vrij algemeen in het zuidwestelijke deel van het Maasgebied en in de zuidelijke Ardennen. Elders zeldzaam.

Wereld
Noord-Amerika en Oost- en Midden-Europa. Westelijk tot in Engeland en noordelijk tot in het Oostzeegebied.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkgraslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	kortlevend (1-5 jaar)
Bloeitijd:	april - mei

Literatuur
Kops, J. & J.E. van der Trappen (1846) Euphorbia cyparissias - Cypresbladige Wolfsmelk Flora Batava 9: 702-702 

Lobenstein, U. (1976) Zur Verbreitung von Euphorbia cyparissias um Hannover. Göttinger Floristische Rundbriefe 10: 34-37

Sloff, J.G & J.L. van Soest (1938) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora. Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 48: 199-249 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 147

Flora Batava 09: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 348

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 417

Nederlandse Oecologische Flora 3: 14

Wilde Planten 2: 257

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stengels zijn meestal vanaf de voet vertakt. De plant vormt vaak pollen. Bladeren De verspreid staande, lijnvormige bladeren zijn 2-3 mm breed en niet getand. Ze staan dicht opeen en zijn vrij dof groen. De schutblaadjes zijn vrij rond of niervormig. Tijdens de bloei zijn ze goudgeel, later zijn ze vaak rood aangelopen. Bloemen Eenslachtig (een bloem met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). Eenhuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op dezelfde plant). De gele bloemen groeien in schermen met negen tot achttien hoofdstralen. De honingklieren hebben meestal de vorm van een halve maan met hoornvormige uiteinden, die soms echter ontbreken. Vruchten Een kluisvrucht. Een drie mm grote, wrattige vrucht. De grijze zaden zijn zwak glanzend. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,15-0,30 m.
Bloemkleur:	groengeel
Type vrucht:	kluisvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	éénslachtig, éénhuizig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.