Ecologie & verspreiding Cranberry staat op zonnige, natte, stikstof- en voedselarme, humusrijke, zwak zure tot zure zand- en veenbodems. Ze groeit in oude, natte duinvalleien die ’s winters onder water staan, op natte heiden en in borstelgraslanden, in moerasbossen, aan de randen van hoogveen en in laagveenmoerassen met beginnende hoogveenontwikkeling. De wintergroene plant stamt oorspronkelijk uit het oosten van Noord-Amerika en is ingeburgerd in Groot-Brittannië, Nederland en Duitsland. De soort is vrij algemeen op de Waddeneilanden, vrij zeldzaam in Drenthe, zeldzaam in de laagveengebieden en is elders zeer zeldzaam. Cranberry is goed van Kleine veenbes te onderscheiden door de anders gevormde bladeren en doordat de bloeiwijze vaak overtopt wordt door de doorgroeiende stengels. Deze veel bladstrooisel producerende Veenbes wordt door insecten bestoven, de bessen worden gegeten en de niet verteerde zaden worden uitgescheiden en zo verspreid. De bessen zijn rijk aan vitamine C en citroenzuur en worden gebruikt voor compote en bij drankbereiding. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op natte, voedselarme, zwak zure tot zure grond (zand en veen).

Groeiplaats
Zeeduinen (duinvalleien), heide (natte heide) en moerassen (randen van hoogveen en laagveenmoerassen met beginnende hoogveenontwikkeling).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen op de Waddeneilanden, vrij zeldzaam in Drenthe en zeldzaam in laagveengebieden.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Oorspronkelijk uit het oosten van Noord-Amerika. Ingeburgerd in Groot-Brittannië, Nederland en Duitsland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	natte heiden
Levensduur:	langlevend
Levensvorm:	houtige chamaefyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	juni - augustus

Literatuur
Maes, N.C.M. (2013) Inheemse bomen en struiken in Nederland en Vlaanderen-Herkenning, verspreiding, geschiedenis en gebruik. Boom

Muller, F. (1986) Een kunstmatige gradiëntsituatie. Gorteria 13: 81-82 

van Dieren, J.W. (1933) Nieuwe gegevens over de herkomst van Vaccinium Macrocarpon Ait. in Nederland. De Levende Natuur 38: 141-144 

van Dieren, J.W. (1933) Een merkwaardige bevestiging van het volksverhaal over de herkomst van Vaccinium Macrocarpon Ait. in Nederland. De Levende Natuur 38: 213-214 

van Eeden, F.W. (1872) Vaccinium macrocarpum - Amerikaansche Veenbes. Groote Veenbes. Flora Batava 14: 1102-1102 

Vansteenvoort, D. (2002) Vaccinium macrocarpon, nog steeds aanwezig in Kalmthout. Dumortiera 79: 17-17

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 229

Flora Batava 14: plaat 1102

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 461

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 560

Nederlandse Oecologische Flora 3: 51

Wilde-Planten.nl: pagina

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De liggende stengels richten zich aan de top op. Bladeren De wintergroene bladen zijn 0,6-2 cm, langwerpig of elliptisch en stomp. Ze hebben een niet of weinig omgerolde rand. Van onderen zijn ze bleek blauwgroen. De  steelblaadjes van de bloemstelen zijn groter dan van Kleine veenbes (boven het midden van de steel). Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De roze bloemen (0,8-1,6 cm) groeien met één tot vijf bij elkaar in trossen aan korte takjes, aan de top met bladeren. Vruchten Een bes. De rode bessen worden tot 2 cm in doorsnee. Ze zijn zwak zuur en eetbaar. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,50-1,00 m.
Bloemkleur:	roze
Type vrucht:	bes
Kleur van de vrucht:	rood, roze
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.