Ecologie & verspreiding Eenbloemig wintergroen staat op beschaduwde, droge tot vochtige, uitgesproken stikstofarme tot stikstofarme, matig voedselarme, matig zure maar basenrijke, humeuze leem- of zandgrond. Ze groeit in en langs loof- en naaldbossen. Het aaneen gesloten areaal van deze Boreaal-Montane soort van natuurlijke naaldwouden reikt op het vaste land van Europa westwaarts tot in Duitsland en Luxemburg, de voormalige en huidige vindplaatsen in Nederland zijn als voorposten op te vatten. De plant is vroeger gevonden bij Appelscha en Denekamp en wordt sinds 1969 aangetroffen op Terschelling, waar ze groeit aan de rand van een dennenaanplant. De plant valt niet te verwarren met enige andere soort van de heidefamilie door het feit dat er maar één bloem gevormd wordt. De plant heeft vroeger een rol gespeeld in toverkunst en hekserij. Ze werd als aphrodisiacum gebruikt en een aftreksel van de bladeren werd als oogwater aangewend. Tegenwoordig staan de psychofarmacologisch inhoudstoffen ervan in de belangstelling. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Beschaduwde plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselarme, zwak zure grond.

Groeiplaats
Bossen (loofbossen en naaldbossen) en bosranden (dennenbossen).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vroeger in Zuidoost-Fryslân bij Appelscha en bij Denekamp in Twente. Sinds 1969 zeer zeldzaam op Terschelling.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Koudere delen op het noordelijk halfrond. Op het vasteland van Europa westelijk tot in Duitsland en Luxemburg, met als voorpost Terschelling. Ook in Groot-Brittannië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	bossen op droge, zure grond
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	kruidachtige chamaefyt
Bloeitijd:	mei - juni

Literatuur
Frencken, J. (1971) Het Eenbloemig wintergroen (Moneses uniflora (L.) A. Gray) in Nederland. Natura 68: 55-57

van Heusden, T. & P. Zumkehr (2021) De stille verdwijning van het Eenbloemig wintergroen (Moneses uniflora). Twirre 31: 3-11 

van Ooststroom, S.J. (1970) Floristische notities 80-85. Gorteria 5: 49-54 

van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1961) 90. Pyrolaceae. Flora Neerlandica : 27-35 

Visser, J. (1979) Honderd jaar Terschellinger flora. RIN, Terschelling

Vuyck, L. (1911) Pyrola uniflora - Eenbloemig Wintergroen Flora Batava 23: 1773-1773 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 148

Flora Batava 23: plaat 1773

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 463

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 562

Nederlandse Oecologische Flora 3: 28

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels Een rechtopstaande bloeistengel. Bladeren Een rozet van kruisgewijs tegenover elkaar staande, 2 cm lange bladen. Ze zijn gekarteld, rondachtig tot eivormig en langer dan de steel waarin ze versmald zijn. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De geurende, alleenstaande bloemen zijn wit, knikkend, 1,3-2 cm groot en staan stervormig uitgespreid. Ze hebben een rechte stijl. De kelkslippen zijn eirond en stomp. Ongeveer 1 cm onder de bloem zitten één  of twee  stengelblaadjes.Na de bloei richt de bloemsteel zich op. Vruchten Een doosvrucht. Een bijna ronde, 6-8 mm grote, vijfhokkige vrucht met veel kleine zaden, die in de lengte in vijf  delen opensplijt. De doosvrucht staat rechtop. De vruchtkleppen hebben aan de rand geen vezeltjes. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,05-0,10 m.
Bloemkleur:	wit
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie