Ecologie & verspreiding Echt bitterkruid staat op open tot gesloten, warme, zonnige tot licht beschaduwde, droge tot iets vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, humeuze en stikstofarme tot matig stikstofrijke, basische en kalkhoudende bodems, bestaande uit zand, mergel, zavel en grind. De éénjarige tot overblijvende plant groeit in ruige graslanden, grazige ruigten en in struwelen, in droge duinvalleien en in de zeereep, in bermen en zoomvegetaties, in krijthelling- en kalkgraslanden, bij zeedorpen en op rivierduinen. Verder ook op kapvlakten en rivierdijken, tussen straatstenen en op stenige industrieterreinen, in kalkgroeven, in en langs spoorwegterreinen en op andere ruderale plekken. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het verspreidinggebied dat de gematigde streken van Europa en Azië omvat en elders plaatselijk ingeburgerd is. De soort is algemeen in de Hollandse duinen, vrij algemeen in het rivierengebied en aangrenzende gebieden en in Zuid-Limburg en is elders zeer zeldzaam. Echt bitterkruid, die overigens ook echt bitter smaakt, heeft hetzelfde type haren als haar verwant Dubbelkelk. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige, open tot gesloten plaatsen op droge tot iets vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, basische, kalkhoudende grond (zand, mergel, zavel en grind).

Groeiplaats
Hellingen, bermen, grazige ruigten, grasland (kalkgrasland), rivierdijken (vaak enigszins verstoorde plaatsen), rivierduinen, zeeduinen, kapvlakten, ruderale plaatsen, tussen straatstenen, stenige industrieterreinen, langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen) en afgravingen (kalkgroeven).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in de Hollandse duinen, in het rivierengebied en aangrenzende gebieden en in Zuid-Limburg. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij algemeen, maar zeldzaam in het Vlaams district en in de Kempen.

Wallonië
Vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in de Hoge Ardennen.

Wereld
Gematigde streken in Europa en Azië. Ingeburgerd in Australië en Noord-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkgraslanden
Levensduur:	tweejarig
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	juli - september

Literatuur
de Vries, G. (2014) Floristische verrasingen in ophoogmateriaal. Floron Nieuwsbrief Groningen 21: 21-26

Kops, J. (1814) Picris, hieracioides - Ruwbladig Bitterkruid Flora Batava 3: 214-214 

Sloff, J.G. & J.L. van Soest (1939) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora II. Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 49: 268-306 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 117

Flora Batava 03: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 626

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 697

Nederlandse Oecologische Flora 4: 162

Wilde Planten 1: 227

Wilde-Planten.nl: pagina

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De donkergroene stengels zijn ruw behaard en voornamelijk of alleen in de bovenste helft vertakt. Bladeren De bladeren vormen eerst een rozet. Ze zijn langwerpig en zwak tot vrij diep getand. De onderste bladeren zijn in een korte steel versmald, de bovenste zijn klein en omvatten de stengel (zonder steel). Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De gele bloemen groeien in schermvormige trossen. De gesteelde bloemhoofdjes zijn 2-3½ cm. De buitenste bloemen vertonen aan de onderkant soms rode strepen. De omwindselbladen zijn langwerpig en allemaal ongeveer even breed. De buitenste staan boogvormig af. Ze zijn bedekt met zwarte haren. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn bruinzwart, niet of kort gesnaveld en met wit vruchtpluis. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,30-0,90 m.
Bloemkleur:	geel
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.