Ecologie & verspreiding Nachtsilene is zeer variabel en staat op zonnige tot licht beschaduwde, droge, kalkrijke, voedselarme, enigszins humeuze zand- en mergelgrond en op stenige plaatsen. De overblijvende en tweeslachtige plant groeit in duingrasland, laagblijvende struwelen en kalkrijke zomen, op hellingen en in kalkgraslanden, op rotsen en thermofiele bossen. Het hoofdverspreidingsgebied ligt ten oosten van ons land en strekt zich uit tot in Midden-Azië. In Nederland is de soort vrij algemeen in de kalkrijke duinen van Bergen zuidwaarts, zeer zeldzaam in het riviergebied en westelijk Zuid-Limburg, ook bij Amsterdam op aangevoerd duinzand. Het taxon draagt vaak lijmringen in het bovenste deel van de stengel om ongewenste gasten te weren en is niet, zoals Oorsilene gebonden aan het zeedorpenlandschap. Ze is vegetatief van Oorsilene te onderscheiden door de behaarde, spatelvormige rozetbladen, deze verbreden zich ongeveer halverwege de bladlengte terwijl dat bij Oorsilene pas nabij de top van het blad geschiedt. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten & René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op droge, kalkrijke, voedselarme, enigszins humeuze grond (zand, mergel en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Zeeduinen (duingrasland), struwelen (laagblijvend struweel, kalkrijke zomen), hellingen, grasland (kalkgrasland) en rotsen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in de Hollandse en Zeeuwse duinen en zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en het rivierengebied.

Vlaanderen
Vrij azeldzaam in de duinstreek en zeer zeldzaam bij Kanne.

Wallonië
Vrij zeldzaam in de Kalkstreek en in Lotharingen.

Wereld
Gematigde streken in Europa en West- en Centraal-Azië. Het hoofdverspreidingsgebied ligt ten oosten van Nederland en België.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkrijke zomen
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	mei - juli

Literatuur
Kobus, J.D. (1866) Flora van Wageningen en aangrenzende gemeenten. A. Ophorst, Wageningen

Sloff, J.G & J.L. van Soest (1938) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora. Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 48: 199-249 

van Eeden, F.W. (1877) Silene nutans - Knikkende Silene Flora Batava 15: 1186-1186 

Van Rossum, F. (2000) Amplitude synécologique de Silene nutans L. (Caryophyllaceae) en Belgique. Dumortiera 75: 11-24

Van Rossum, F., H. Martin, S. Le Cadre, B. Brachi, M. Christenhusz & P. Touzet (2018) Phylogeography of a widely distributed species reveals a cryptic assemblage of distinct genetic lineages needing separate conservation strategies. Perspectives in Plant Ecology Evolution and Systematics 35: 44-51 [Silene nutans is wijdverspreid in Europe. Onderzoekers geven aan dat bij ex situ-bescherming (bijv. handmatig bestuiven) rekening gehouden moet worden met genetische variatie. Die variatie is echter pas aanwezig op zeer grote schaal: de onderzoekers onderscheiden zeven regio's in Europa van Italië tot Scandinavië. In contactzones zijn planten duidelijk minder vitaal.] 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 292

Flora Batava 15: plaat 1186

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 295

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 533

Nederlandse Oecologische Flora 1: 208

Wilde Planten 1: 243

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De behaarde stengels zijn bovenaan kleverig door lijmringen. Meestal zijn ze niet vertakt. Bladeren De langwerpige bladeren zijn boven het midden het breedst, de bovenste zijn lijnvormig tot langwerpig. De rozetbladeren zijn spatelvormig. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De schuin omlaag gerichte bloemen groeien in een ijle, meestal naar 1 kant gekeerde pluim. Ze zijn tweeslachtig (dus met stamper en meeldraden), wit met een groen of rood aangelopen onderkant en met 5 diep tweespletige kroonbladen. De slippen zijn ingerold. De bijkroon is 1 tot 3 mm en de kelk is 0,9 tot 1,2 cm. Deze laatste is kleverig behaard met korte klierharen en heeft 10 nerven. De kelkbuis is 3 keer zo lang als de tanden. 's Avonds zijn de bloemen geopend en verspreiden dan een duidelijke geur. Vruchten Een doosvrucht. De zaden zijn langlevend (> 5 jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,30-0,60 m.
Bloemkleur:	wit
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.

De bloeiperiode is dit jaar 2 dagen later dan het langjarig gemiddelde.