Ecologie & verspreiding Liggend bergvlas staat zonnig, droog en voedselarm, neutraal tot kalkrijk, weinig of niet verstoord duinzand. De overblijvende plant groeit in duingraslanden en op grazige noordhellingen, in droge, bemoste duinvalleien en tussen dwergstruiken, in graslanden en op kalkhellingen. Het areaal omvat West-Europa, van Spanje tot in Zuid-Engeland en Nederland. De soort is zeer zeldzaam in de Hollandse duinen en het aantal vindplaatsen is zeer sterk afgenomen, de reden hiervoor is onbekend maar mogelijk speelt het feit een rol dat ze hier aan de rand van het verspreidingsgebied staat. Liggend bergvlas komt alleen nog voor in droge, kalkrijke, grazige duinen bij Katwijk. Ze werd als uitgestorven beschouwd totdat in 1976 de groeiplaats bij Katwijk herontdekt werd. De geelgroene plant is een halfparasiet die parasiteert op Glad en Geel walstro. Ze is kensoort van de Duin-Paardenbloem-associatie, een associatie die wordt bedreigt door verstruweling en menselijk ingrijpen. Merkwaardig is dat de rijpe zaden niet door een zaadhuid omgeven worden. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten & René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op droge, voedselarme, neutrale tot kalkrijke, weinig of niet verstoorde grond (duinzand). Liggend bergvlas is een halfparasiet die woekert op walstro (met name Geel en Glad walstro).

Groeiplaats
Zeeduinen (duingrasland en grazige noordhellingen en duinvalleien met mossen en dwergstruiken), grasland en kalkhellingen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in de Hollandse duinen.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de duinen.

Wallonië
Misschien nog op 1 plek.

Wereld
In West-Europa, van Spanje tot in Zuid-Engeland en Nederland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	droge, neutrale graslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Bloeitijd:	juni - juli

Literatuur
Arens, S.M., A.M.M. van Haperen, A.M. Kooijman, J.G.B. Oostermeijer & M. van Til (2020) Liggend bergvlas, een botanische parel onder druk; vijf jaar onderzoek en monitoring in het Vlaggeduin bij Katwijk. OBN/VBNE, Driebergen 

Mennema, J. (1977) Een floristisch opmerkelijk jaar! Gorteria 8: 159-168 

Oostermeijer, J.G.B. (2016) Uitgezocht: Hoe kunnen we Liggend bergvlas in ons land behouden? Planten 4: 16-17 

ten Napel, G. (1904) Thesium humifusum. De Levende Natuur 9: 128-128 

van Dorp, C.T. (1977) Thesium humifusum DC. teruggevonden in de duinen bij Katwijk. Gorteria 8: 169-172 

van Zoest, K. (2005) Liggend bergvlas nog steeds bij Katwijk. FLORON-nieuws 3: 5-5

Vuyck, L. (1906) Thesium humifusum Flora Batava 22: 1718-1718 

Vuyck, L. (1906) Thesium humifusum Flora Batava 22: 1719-1719 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 196

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 197

Flora Batava 22: plaat 1719

Flora Batava 22: plaat 1719

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 313

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 499

Nederlandse Oecologische Flora 1: 131

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De meestal liggende, maar soms opstijgende stengels zijn zwak vertakt. Bladeren De verspreidstaande, lijnvormige blaadjes worden tot 2 mm breed. Ze hebben 1 nerf en een spitse top. Er zijn geen steunblaadjes. De ruwe schutbladen zijn lijnvormig en 2 tot 3 keer zo lang als de vrucht. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen vormen samen al of niet vertakte trossen. Ze staan rechtop en zijn klokvormig. De driehoekige slippen, die na de bloei helemaal inrollen, zijn van buiten geelgroen en van binnen vaalwit. Elke bloem heeft 2 schutblaadjes. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. Het bloemdek is in de vruchttijd 2 tot 4 keer korter dan de vrijwel ongesteelde vrucht. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,10-0,30 m.
Bloemkleur:	wit
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.