Ecologie & verspreiding Torenkruid is een plant van droge, stikstofrijke standplaatsen. Het groeit op zonnige, open plekken op zandige grond, die zowel humus als kalk bevat. Van nature groeit het in Nederland vooral langs bosranden, in pas gekapte hakhoutbosjes, tussen laag struikgewas en in ruige, maar niet te dicht begroeide, zandige bermen. Torenkruid is in Nederland plaatselijk vrij algemeen in de kalkrijke duinen bij Haarlem, zeer zeldzaam in het rivierengebied, oostelijk Nederland en het laagveengebied. In het hele gebied, waar het vanouds voorkomt, gaat Torenkruid sterk achteruit. Dit komt doordat zijn groeiplaatsen in cultuur worden gebracht of bebouwd, of doordat – in het geval van hakhoutbosjes – niet meer regelmatig wordt gekapt. Tegenover deze achteruitgang staan nieuwe vestigingen langs spoorwegen, één in Twente en één in de kalkrijke duinen bij Haarlem. Op deze laatste vindplaats heeft Torenkruid zich de afgelopen halve eeuw sterk uitgebreid. Stijve steenraket is kensoort voor de Kruisbladwalstro-associatie, een typisch rivierbegeleidende plantengemeenschap. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige tot halfbeschaduwde, open plaatsen op droge, voedselrijke, met name stikstofrijke, humushoudende en kalkhoudende zandgrond.

Groeiplaats
Grasland (grazige hellingen), lage struwelen, bosranden, heggen (kalkrijke zomen), heuvelhellingen langs de rivieren, hakhoutbosjes op rivierduinen (vooral op kapplekken), langs spoorwegen (spoorweginsnijdingen en spoorwegterreinen), zeeduinen, ruige dijken, ruige bermen, mijnterreinen en muren.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in het oostelijke rivierengebied, in het zuidoosten, in de Hollandse duinen en in laagveengebieden.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam.

Wallonië
Zeldzaam in het Maasgebied en in de zuidelijke Ardennen (ten zuiden van de Samber en de Maas).

Wereld
Gematigde en koude streken op het noordelijk halfrond. In West-Europa mijdt het grotendeels de kustgebieden.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkrijke zomen
Levensduur:	tweejarig
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Bloeitijd:	juni - juli

Literatuur
Kobus, J.D. (1866) Flora van Wageningen en aangrenzende gemeenten. A. Ophorst, Wageningen

Kops, J. & J.E. van der Trappen (1846) Turritis glabra - Stengomvattende Scheefkelk Flora Batava 9: 714-714 

Sloff, J.G & J.L. van Soest (1938) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora. Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 48: 199-249 

Zijlstra, O.G. (1992) Geelbloeiende kruisbloemigen in Twente (1). Nieuwsbrief FLORON-FWT 7: 1-5 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 67

Flora Batava 09: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 424

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 498

Nederlandse Oecologische Flora 2: 30

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De rechtopstaande stengels zijn blauwgroen, niet of weinig vertakt, onderaan behaard en hogerop kaal. Bladeren De rozetbladeren zijn bochtig getand tot veerdelig en ruw behaard met sterharen. Tijdens de bloei zijn deze bladeren al verwelkt. De bovenste stengelbladeren zijn kaal, hebben een gave rand, zijn niet gesteeld en omvatten de stengel. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De 4 tot 6 mm grote bloemen zijn lichtgeel, geelachtig wit of soms groenachtig. Vruchten Een doosvrucht. De rechtopstaande hauwen zijn vierkantig, smal lijnvormig, 4 tot 7 cm lang en 1 tot 1½ mm breed. Ze zitten tegen de stengel aangedrukt en zijn meer dan 4 keer zo lang als de vruchtstengel. In elk van beide hokken zitten 2 rijen zaden. De zaden zijn zeer kortlevend (< 1 jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,50-1,20 m.
Bloemkleur:	geel
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.