Ecologie & verspreiding Aarddistel staat op zonnig, warm, droog tot matig droog, matig voedselrijke, kalkrijke duinzand, mergel- en stenige grond. Ze groeit in kalkgraslanden, langs paden in kalkgraslanden en weiden, op schrale plekken in bermen, in grazige duinvalleien en langs spoorwegen. Het areaal van de Midden-Europese soort bereikt tot in Nederland. De soort is een uitgesproken kalkplant en is bij ons beperkt tot de kalkgraslanden van Zuid-Limburg en was daar vroeger vrij algemeen. Aangezien deze zonminnaar een laag gewas blijft kan zij zich alleen in laagblijvende vegetaties handhaven, die ontstaan door begrazing, lichte betreding of door voedselarmoede. Dit is dan ook de reden waarom de soort buiten de natuurreservaten sterk achteruit is gegaan. Niet alleen door de intensieve landbouw (dichtgroeien van standplaatsen) maar ook het stoppen met beweiding (met name schapen) hebben daartoe bijgedragen. Aarddistel geldt als een indicator van oud grasland en vormt makkelijk een bastaard met de Moesdistel (Cirsium x rigens). CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige, warme plaatsen op droge tot matig vochtige, matig voedselarme, kalkrijke grond (mergel, duinzand en stenige grond) in een laagblijvende grasmat (b.v. door begrazing, lichte betreding of voedselarmoede).

Groeiplaats
Grasland (kalkgrasland, langs paden in kalkgrasland en weiland), bermen (schrale plaatsen), langs spoorwegen (spoorwegterreinen) en elders ook in zeeduinen (grazige duinvalleien).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeldzaam in Zuid-Limburg.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam.

Wallonië
Vrij zeldzaam in het Maasgebied en plaatselijk vrij algemeen in Lotharingen (in de zuidelijke Ardennen). Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Wereld
In Midden-Europa, van het oosten van Spanje tot in Nederland, Midden-Engeland, Zuid-Scandinavië en het Oostzeegebied. Ook op enkele plaatsen in Zuidoost-Europa.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkgraslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	kortlevend (1-5 jaar)
Bloeitijd:	juli - september

Literatuur
Bos, W. & R. von Mackensen (1997) Distels, planten met karakter. De Levende Natuur 98: 223-225 

van Eeden, F.W. (1898) Cirsium acaule - Stengellooze Vederdistel Flora Batava 20: 1523-1523

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 87

Flora Batava 19: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 619

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 677

Nederlandse Oecologische Flora 4: 139

Wilde Planten 3: 2

Wilde-Planten.nl: pagina

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De bloemstengel is zeer kort (zeer zelden tot 30 cm), niet gevleugeld en niet gestekeld. Bladeren De sterk stekelige bladen vormen een rozet. De in omtrek lancetvormig- omgekeerd- eironde bladen zijn veervormig gespleten tot gedeeld, met vrij korte en brede, hoekig drie- tot vierspletige, stekelig getande zijslippen. Van boven is het blad kaal en glanzend donkergroen. Van onderen zijn ze lichter groen en kort behaard. De rozetbladen sterven voor de winter af. Bloemen Tweeslachtig (een plant met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). Midden in het rozet groeit één (zelden twee tot vier), schijnbaar zittend bloemhoofdje. Het omwindsel is paarsachtig bruin, meer hoog dan breed en urnvormig (centaurieachtig) en nauwelijks stekelpuntig. De bloemen zijn 2-3 centimeter lang en roodpaars, zelden vleeskleurig of wit. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. Vruchtjes met vruchtpluis aan de top. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,05-0,10(-0,30) m.
Bloemkleur:	paarsrood
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.