Ecologie & verspreiding Akkerereprijs staat, vaak als pionier op open, zonnige en warme, droge tot vochtige, voedselrijke tot zeer voedselrijke, stikstofarme en vaak zwak zure, basenrijke en meestal kalkarme, vrij zware grond bestaande uit humeus, grof zand, klei, löss en grind. De eenjarige plant groeit in akkers (vooral in hakvruchtakkers), in tuinen en moestuinen (vooral die op klei), op begraafplaatsen die vooral op zand en grind zijn gelegen, op braakliggende grond, onder heggen en tussen straatstenen. Oorspronkelijk stamt ze uit Europa en heeft zich van daaruit verspreid naar onder andere Noord-Afrika, Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland. De soort is in Nederland plaatselijk vrij algemeen, maar komt wat minder voor in de pleistocene streken. Ze is licht achteruit gegaan, de reden hiervan is onduidelijk. Ze wordt wel verward met Gladde en Doffe ereprijs. Bestuiving geschiedt door insecten of ze bestuift zichzelf, de zaden worden verspreid door water, wind en mieren. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pionier) op droge tot vochtige, voedselrijke tot zeer voedselrijke, vaak zwak zure, meestal vrij zware grond (zand, grind, klei of löss).

Groeiplaats
Akkers (hakvruchtakkers), tuinen (moestuinen, vooral op klei), begraafplaatsen (vooral op zand en grind) en tussen straatstenen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen.

Vlaanderen
Vrij algemeen. Het meest op de leembodems van Zuidoost-Vlaanderen en Zuid-Limburg en het minst op de arme zandgronden in de Kempen.

Wallonië
Vrij algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Oorspronkelijk uit Europa. Bijna heel Europa, maar weinig in het noorden en zuidoosten. Ook in Noordwest-Afrika en op enige eilanden in de Atlantische Oceaan. Ingeburgerd in Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke akkers
Levensduur:	éénjarig
Levensvorm:	therofyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	april - herfst

Literatuur
de Vries, G. (2016) Volkstuinen in Noord-Nederland: toevluchtsoord voor Akkerandoorn. Planten 3: 14-15 

Garjeanne, A.J.M. (1948) Veronica. De Levende Natuur 51: 101-108 

Kops, J. & H.C. van Hall (1832) Veronica agrestis - veld Eerenprijs Flora Batava 6: 477-477 

van Moorsel, R.C.M.J. & B. Odé (2004) Vier verwarrende Veronica's. Gorteria 30: 69-72 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 165

Flora Batava 06: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 537

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 655

Nederlandse Oecologische Flora 3: 223

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels Vaak liggende en behaarde stengels. Bladeren Bladen en schutbladen komen overeen in vorm en grootte. Ze zijn kortgesteeld, eirond, ondiep gekarteld-gezaagd, lichtgroen of soms roodbruin aangelopen, vaak enigszins vlezig, glanzend en staan meestal verspreid, behalve de onderste. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De alleenstaande bloemen staan op lange, slanke stelen. De bloemkroon (5-8 mm breed) is witachtig en blauw geaderd, maar de bovenste kroonslip is blauw of soms roze, zelden is de kroon geheel wit. Vruchten Een doosvrucht. Deze is iets meer breed dan hoog, tweelobbig, omgekeerd hartvormig met een scherpe insnijding, waar de stijl (1 mm) meestal niet buiten uitsteekt. De vrucht is alleen met ongeveer even lange klierharen bezet. De kelkslippen zijn eirond tot langwerpig, stomp en zwak behaard. Onder de vrucht bedekken ze elkaar niet met de randen. Vruchthokjes twee- tot zevenzadig. Meestal staan de vruchten op teruggekromde stelen. De zaden hebben een oliehoudend aanhangseltje en worden door mieren verspreid. Ze zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,07-0,30 m.
Bloemkleur:	wit met blauw
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.