Ecologie & verspreiding Adderwortel staat op zonnige tot licht beschaduwde, vochtige tot drassige, matig zure, voedsel- en humusrijke, kalkarme zand-, leem- of lichte kleibodem en verdraagt geen bekalking, ontwatering en beweiding. De overblijvende plant, die zich vooral vegetatief vermeerdert, groeit in natte graslanden, langs sloten en in lichte bossen. Ze wordt ook gekweekt als tuin- en stinzenplant en verwildert vaak. Het areaal omvat Europa, Noord- en Oost-Azië en Alaska en elders is de plant hier en daar ingeburgerd. In Nederland is de kwel-indicerende soort vrij zeldzaam in Noord-Brabant en in het zuidoosten, zeldzaam in Gelderland, Overijssel en in het noordoosten en elders zeer zeldzaam. Adderwortel met haar slangvormige wortelstok en alleenstaande bloeistengel met dichte, roze bloeiwijze en haar karakteristiek gevormde bladeren is met geen enkele inheemse Persicaria-soort te verwarren. De bladeren kunnen als spinazie of in soepen gegeten worden en werden ook gebruikt in leerlooierrijen. Vroeger werd ze medisch aangewend tegen scheurbuik en als wond- en bloedstelpend middel gebezigd. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2023

Ecologie

Bodem


Groeiplaats


Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in Noord-Brabant en in het zuidoosten, zeldzaam in Gelderland, Overijssel en in het noordoosten. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij algemeen in het oostelijke deel van Vlaanderen. Elders zeldzaam.

Wallonië
Algemeen in de Ardennen. Elders zeldzamer.

Wereld
Europa, Noord- en Oost-Azië en Alaska. Elders soms ingeburgerd.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	natte, bemeste graslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Bloeitijd:	juni - september

Literatuur
Heimans, J. (1937) De oorsprong van de zinkflora aan de Geul. Natuurhistorisch Maandblad 26: 11-15

Kentgens, J.S. (1911) Door beemd en bosch. Natuurhistorisch Jaarboek (Limburg) 1: 51-61

Kops, J. (1822) Polygonum Bistorta - Beemd Duizendknoop Flora Batava 4: 277-277 

Sanchez, A., T.M. Schuster & K.A. Kron (2009) A large-scale phylogeny of Polygonaceae based on molecular data. International Journal of Plant Sciences 170: 1044-1055 

van der Ploeg, D.T.E. (1969) Vindplaatsen van stinseplanten in Friesland. Gorteria 4: 203-208 

van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1960) Nieuwe vondsten van zeldzame planten in Nederland in 1959. De Levende Natuur 63: 184-192 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 242

Flora Batava 04: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 271

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 542

Nederlandse Oecologische Flora 1: 135

Stinzenplanten (P.A. Bakker & E. Boeve, 1985): 146

Wilde Planten 3: 262

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De rechtopstaande bloeistengels zijn in de regel niet vertakt en dragen één schijnaar. Bladeren Aan de voet van de plant bevinden zich de vezelige resten van oude bladstelen. De wortelbladeren zijn groot (tot 20 cm), langwerpig-eirond tot driehoekig-eirond en aan de voet in de breed gevleugelde steel versmald. Vaak zijn ze enigszins gegolfd. Vanuit de afgeknotte of zwak hart- of wigvormige voet van de bladschijf loopt een brede vleugelrand langs de lange bladsteel af. De hogere stengelbladeren zijn smaller en korter gesteeld tot meestal zittend. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De schijnaar is 1-2 cm in doorsnee. De bloeiwijze komt van onderaf in bloei en na het uitbloeien van de eerste lichting bloemen nogmaals van onderaf. De meestal optredende tweede bloei geschiedt aan nieuwe bloeistengels. De bloemen zijn lichtroze of zelden wit en de vijf bloemdekbladen zijn 4-5 mm lang. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. Meestal is er echter maar weinig kiemkrachtig zaad. Vermeerdering gebeurt hoofdzakelijk langs vegetatieve weg. De zaden zijn zeer kort levend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,20-0,50 m.
Bloemkleur:	roodpaars
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.

De bloeiperiode is dit jaar 5 dagen later dan het langjarig gemiddelde.