Ecologie & verspreiding Veenbies prefereert zonnige, vochtige tot natte, basen- en stikstofarme, zure, voedselarme en humeuze zand- en leembodems, ook op hoogveen. Ze is te vinden op natte plaatsen in heiden, in en langs greppels, in bermen en moerassen, in bronvenen en langs spoorbermen. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. Het taxon is vrij zeldzaam in de Pleistocene streken en zeer zeldzaam in de aangrenzende laagveengebieden. Veenbies is sterk achteruitgegaan door ontginning, ontwatering en het toegenomen gebruik van meststoffen. De bestuiving en verspreiding van de eironde en afgeplatte nootjes geschiedt door de wind. De plant heeft geen uitlopers en vormt zeer dichte en stugge pollen, die vaak groot zijn en in de winter bruin tot geel verkleuren. De stijve, ronde, niet vertakte stengels draagt een eindstandige aartje en hebben aan de voet bladloze scheden waarvan uitsluitend de bovenste een 0,2 tot 1 cm lange, gootvormige bladschijf draagt. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op vochtige tot natte, zure, humeuze grond (zand, leem en hoogveen).

Groeiplaats
Heide (natte plaatsen en met opslag dichtgroeiende plaatsen), langs spoorwegen (spoorbermen), bermen, moerasssen (bronvenen) en waterkanten (in en langs natte greppels).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in het oosten en midden van het land en zeer zeldzaam in de aangrenzende laagveengebieden. Noordse veenbies wordt ook voor Nederland opgegeven, maar mogelijk is het een tussenvorm van beide ondersoorten.

Vlaanderen
Zeldzaam in de Kempen.

Wallonië
Vrij zeldzaam in de Hoge Ardennen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Wereld
Trichophorum cespitosum subsp. germanicum komt voor van Noord-Portugal tot de Faröer en Zuid-Scandinavië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	natte heiden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Bloeitijd:	mei - juli

Literatuur
Duiven, J.M. (1949) De Veenbies. De Levende Natuur 52: 168-171 

Haveman, R. & M. Hornman (2001) Flora en fauna op militaire heideterreinen. De Levende Natuur 102 (4): 173-176 

Kops, J. & H.C. van Hall (1832) Scirpus caespitosus - veenige Ries Flora Batava 6: 447-447 

Léveillé-Bourret, E. & J.R. Starr (2019) Molecular and morphological data reveal three new tribes within the Scirpo-Caricoid Clade (Cyperoideae, Cyperaceae). Taxon 68: 218-245

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 279

Flora Batava 06: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 141

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 184

Nederlandse Oecologische Flora 5: 259

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stijve, ronde stengels zijn niet vertakt. Aan de voet zitten bladloze scheden. De plant vormt zeer dichte en vaak grote pollen en heeft een bruine tot gele herfstkleur. Bladeren Alleen de bovenste schede van de stengel heeft een 0,2 tot 1 cm lange, gootvormige bladschijf, die 1 mm breed is. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). Aan de stengeltop zit 1 bruine aar met een lengte van 4 tot 8 mm en half zo breed. De aar bevat tot 20 bloemen. De onderste 2 kafjes zijn bijna even lang als de aar met een bladschijfachtig aanhangseltje. De stijl heeft 3 stempels. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. De eironde zaden zijn afgeplat driekantig, glad en worden tot 2 mm groot. De zaden zijn zeer kortlevend (< 1 jaar). Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,05-0,40 m.
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.