Ecologie & verspreiding Vroege ereprijs staat op open, zonnige, zeer warme, droge, goed gedraineerde, uitgesproken stikstofarme, matig voedselrijke, zwak zure tot vaak kalkhoudende, vaak iets verstoorde, zandig-kleiige bodems. Ze groeit op grazige plaatsen van rivierduinen, aan bosranden, op open plekken van bermen, graslanden en steile hellingen, op dijken en braakliggende grond, in akkers en akkerranden. In het noordwesten reikt het verbrokkelde Europese deel van het areaal tot in de oosten van ons land. De plant is zeer zeldzaam in een akkerreservaat in het IJsseldal ten zuiden van Zutphen. Vroeger waren er ook vondsten uit de omgeving van Maastricht. De sterke achteruitgang van deze pionier is te wijten aan de moderne landbouwmethoden. De soort is goed gekarakteriseerd door haar ongedeelde bladeren, de lang gesteelde bloemen en vruchten en aan de doorvrucht die langer is dan breed. Bestuiving geschiedt door bijen en zweefvliegen of ze bestuift zichzelf, de gevormde zaden worden verspreid door wind, regenwater en mieren. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige, warme, open plaatsen op droge, goed gedraineerde, matig voedselrijke, vaak kalkhoudende, zelden zwak zure, meestal verstoorde grond (zavel).

Groeiplaats
Akkers (akkers en akkerranden), rivierduinen (grazige plaatsen), bermen (open plekken), grasland (open plekken en steile hellingen), dijken (op de steile bovenrand) en braakliggende grond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in het rivierengebied, o.a. bij Deventer. Vroeger ook bij Maastricht.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Sinds 1905 werd de soort niet meer gevonden in Vlaanderen, maar in 2001 werden een aantal exemplaren van Vroege ereprijs aangetroffen op een spoorwegterrein in Adinkerke.

Wallonië
Vroeger zeer zeldzaam in de zuidelijke Ardennen (tot 1971). Voor het laatst gevonden in 1974 op het Waalse deel van de Sint-Pietersberg..

Wereld
In Zuidwest-Azië (De Kaukasus), Noordwest-Afrika en Midden-, Zuid- en Zuidoost-Europa en in delen van West-Europa.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	droge, neutrale graslanden
Levensduur:	éénjarig
Levensvorm:	therofyt
Bloeitijd:	april - juni

Literatuur
Garjeanne, A.J.M. (1948) Veronica. De Levende Natuur 51: 101-108 

Remacle, A. (2012) Redécouverte de Veronica praecox en Wallonie (Belgique). Dumortiera 101: 3-8 

Vuyck, L. (1920) Veronica praecox - Voorjaars-eereprijs Flora Batava 25: 1981-1981 

Weeda, E.J. (1991) Vroege ereprijs (Veronica praecox All.) en Stijve wolfsmelk (Euphorbia stricta L.) opnieuw langs de Gelderse IJssel teruggevonden. Gorteria 17: 165-167 

Weeda, E.J. (1979) Voorkomen en standplaats van Veronica praecox All. en V. verna L. in Nederland. Gorteria 9: 312-321 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 204

Flora Batava 25: plaat 1981

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 537

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 654

Nederlandse Oecologische Flora 3: 222

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De min of meer rechtopstaande stengels zijn weinig of niet vertakt. Bladeren De eironde of soms zwak drielobbige bladeren hebben een diep gekartelde rand. De bovenste schutbladen zijn klein en hebben een gave rand. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen zijn licht blauw en 5 tot 7 mm breed. De kelk is ongeveer 4 mm lang en wordt na de bloei nauwelijks groter. De stijl is ongeveer 2 mm lang. Vruchten Een doosvrucht. De vruchten zijn omgekeerd eivormig, meer hoog dan breed en ze zijn verspreid klierachtig behaard. De zaden zijn schotelvormig. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,02-0,25 m.
Bloemkleur:	blauw
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.