Ecologie & verspreiding Heemst groeit op zonnige plekken op vochtige tot vrij natte, voedselrijke, meestal brakke klei- en veengrond. Zij komt voornamelijk voor in brak milieu in rietmoerassen, in slootkanten en in verruigde gebieden. Soms groeit de soort aan rivieroevers en in duinvalleien. Zij komt ook langs het IJsselmeer voor. Heemst is vrij zeldzaam in de zeeklei- en laagveengebieden in het westen en noorden van Nederland, met inbegrip van de aangrenzende getijden- en kalkrijke duingebieden. Heemst is kensoort van de Associatie van Strandkweek en Heemst. Deze plantengemeenschap met Strandkweek (= Zeekweek) en Heemst is kenmerkend voor de brakke delen van de getijdengebieden. Zij groeit optimaal op plekken waar vloedmerk in de vorm van dikke aanspoelselgordels is afgezet. De soort en deze plantengemeenschap gaan achteruit als gevolg van verzoeting, bijvoorbeeld door de uitvoering van de Deltawerken. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2017

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op vochtige tot vrij natte, voedselrijke, meestal brakke grond (klei en veen).

Groeiplaats
Moerassen (rietmoerassen), ruigten (natte ruigten en strooiselruigten), kwelders (hogere delen), zeeduinen (duinvalleien en strandvlakten die grotendeels door duinen zijn omgeven) en waterkanten (langs poelen met brak veen en langs brakke kreken).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in Zeeland, in het laagveengebied in Noord-Holland en langs het IJsselmeer in Zuidwest-Fryslân, elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Het meest in de Oost-Vlaamse, Scheldepolders en kustpolders.

Wallonië
Uiterst zeldzaam.

Wereld
Van Centraal-Azië tot in West-Europa. In onze omgeving voornamelijk in kustgebieden.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	natte ruigten
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	geofyt
Bloeitijd:	juli - september

Literatuur
Cortenraad, J. & T.J.D. Mulder (2012) Uit de flora van Limburg. Natuurhistorisch Maandblad 101: 111-115

Jager, H.J. (2020) Heel veel over Friese Heemst (Althaea officinalis). Twirre 30: 3-10 

Kops, J. (1822) Althaea officinalis - Gemeene Heemst Flora Batava 4: 278-278 

Sloff, J.G & J.L. van Soest (1938) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora. Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 48: 199-249 

van den Berg, J. (2009) Heemstweken augustus 2009-2011. FLORON-nieuws 10: 8-8

van Dijken, H. & J. de Jonge (1919) Ruige Heemst en andere vondsten. De Levende Natuur 24: 223-223 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 59

Flora Batava 04: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 443

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 460

Nederlandse Oecologische Flora 2: 185

Wilde Planten 1: 303

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De bloeistengels zijn naar boven niet vertakt. Heemst groeit in pollen. Bladeren De fluwelig behaarde bladeren zijn driehoekig-eirond, getand en meestal met drie  tot vijf ondiepe lobben. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen staan alleen of meestal in groepjes in bebladerde trossen of pluimen. De witroze bloemen zijn 1½-4 cm. Ze zijn langer dan de kelk. Ze hebben ongeveer negen, onderling vergroeide bijkelkblaadjes. De bijkelkslippen zijn lijnvormig tot langwerpig. De kelk is fluwelig behaard. De helmknoppen zijn paarsachtig. Vruchten Een splitvrucht. De deelvruchten zijn behaard. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,60-1,50 m.
Bloemkleur:	roze
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.