Ecologie & verspreiding
Haarlems klokkenspel is een echte stinzenplant. De plant is ooit aangeplant op oude buitenplaatsen en dergelijke. Daarna is zij verwilderd en ingeburgerd op beschaduwde grasgrond en aan bospaden bij deze buitenplaatsen. In Nederland komt Haarlems klokkenspel voornamelijk voor in het kalkrijke kustgebied van Holland en Zeeland en het zeekleigebied van Friesland en Groningen. Haarlems klokkenspel is zeer zeldzaam in Nederland. Bij Haarlems klokkenspel zijn de meeldraden in kroonbladen veranderd, zodat de bloemen gevuld zijn. Men noemt dit de dubbele vorm van Knolsteenbreek, een vorm die in het wild soms spontaan ontstaat. Haarlems klokkenspel is vrijwel altijd een gekweekte variëteit. Er worden geen vruchten gevormd en de bloeitijd is langer. Planten vermeerderen zich uitsluitend vegetatief met de bollen. De Haarlemmerhout en aangrenzende buitenplaatsen zijn beroemd door het al eeuwenlang voorkomen van Haarlems klokkenspel. Mogelijk is de naam Haarlems klokkenspel hieraan ontleend.
CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2014
|
EcologieBodemZonnige tot half beschaduwde plaatsen op matig vochtige, matig voedselrijke, niet of matig bemeste, goed doorlatende, neutrale tot kalkhoudende grond (zand, leem, zavel, veen, lichte klei en stenige plaatsen).
GroeiplaatsBossen en bosranden (bij buitenplaatsen op beschaduwde grazige plaatsen) en zeeduinen (binnenduinrandbossen).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandZeldzaam, voornamelijk aan de Hollandse en Zeeuwse binnenduinrand en in het zeekleigebied van Groningen en Fryslân. Ingeburgerd in de 19de eeuw.
VlaanderenNiet in Vlaanderen.
WalloniëNiet in Wallonië.
WereldDe verspreiding is onvoldoende bekend.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuur(Anoniem) (1915) Haarlems klokkenspel.
De Levende Natuur 20: 120-120
Kraal, H.J. (1915) Haarlems klokkenspel.
De Levende Natuur 20: 100-100
Lacor, M.A.M. (1970) Sleutelbloemen en Knolsteenbreek op "De Blaak" bij Zevenbergen.
De Levende Natuur 73: 145-148
Mennema, J. (2005) Haarlems klokkenspel na een halve eeuw terug in de Haagse regio.
Natura 102: 54-55
Posthuma, G.A. (1915) Haarlems klokkenspel. Nederland.
De Levende Natuur 20: 160-160
Schils, C. (2023) Het Merkske 50 jaar na Mennema
Planten 19: 20-22
van Dedem, B.W. (1911) Haarlems klokkenspel te Amersfoort.
De Levende Natuur 16: 191-191
van Eeden, F.W. (1872) Saxifraga granulata - Knollige Steenbreek. Haarlems Klokkenspel
Flora Batava 14: 1056-1056
van Eeden, F.W. (1877) Saxifraga granulata - Haarlems klokkenspel
Flora Batava 15: 1151-1151
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 2:
274Flora Batava 15:
plaatHeukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
316Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
331Stinzenplanten (P.A. Bakker & E. Boeve, 1985):
114Wilde Planten 1:
83Wilde-Planten.nl:
pagina Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De rechtopstaande stengels zijn enigszins kleverig door klierharen. Bovenaan zijn ze vertakt.
Bladeren Een wintergroen wortelrozet. De rozetbladen en de onderste stengelbladen zijn behaard. Ze zijn rond-niervormig, kroezig gekarteld en 1-3 cm. De andere stengelbladen zijn smaller, waaiervormig en staan wijd uiteen.
Bloemen De planten hebben gevulde, witte bloemen doordat de meeldraden zijn veranderd in kroonbladen.
Vruchten Geen vruchten. Vermeerdering geschiedt via de wortelknolletjes.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar.
Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode,
dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de
periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF
download hoge resolutieFenologie bloeiend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.