Ecologie & verspreiding Honingorchis groeit op basenrijke, ongeveer neutrale, humeuze, min of meer vochtige bodem en wel op plaatsen met een lage, enigszins open, grazige begroeiing. Bij voorkeur op vochtgradiënten die zich voordoen op kleine heuveltjes in vlakke duinvalleien. Daarnaast wordt ze aangetroffen waar duinvalleien of strandvlakten in drogere duinhellingen overgaan. Momenteel komt Honingorchis in Nederland alleen nog voor in de Lauwersmeerpolder en op één enkele locatie langs de Hollandse kust. De groeiplaats in de Lauwersmeerpolder ontstond in de jaren tachtig en de populatie ontwikkelde zich voorspoedig. In sommige jaren kunnen er enige honderden exemplaren worden geteld. Maar ook hier heeft de locatie te kampen met voortschrijdende successie en natuurlijke ontkalking van het duinzand, waardoor - mede als gevolg van verdroging en verruiging van de vegetatie - elders in Nederland populaties verloren zijn gegaan. Echter, na enige jaren van afwezigheid langs de Hollandse vastelandskust verscheen Honingorchis daar weer in 2014 in een vochtige duinvallei. Omdat planten van Honingorchis meestal zeer klein zijn en vrijwel opgaan in de overige vegetatie wordt de soort vaak over het hoofd gezien. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige tot vrij natte, voedselarme, kalkrijke, humeuze grond (zand, veen en mergel).

Groeiplaats
Zeeduinen (duinvalleien, noordhellingen in de duinen, langs duinpaden en langs drinkpoelen aan de binnenduinrand) en grasland (kalkgrasland en schraal grasland).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in de duinen op Schiermonnikoog en ten zuiden van Bergen, mogelijk ook nog ook in het Lauwersmeergebied. Vroeger eveneens in Zuid-Limburg, Daar voor het laatst gevonden in 1958.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de duinen bij De Panne en Oostduinkerke. Zeer sterk afgenomen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Gebieden met een gematigd klimaat in Europa en Azië. Noordwestelijk tot in Zuid-Engeland, Nederland en Zuid-Scandinavië. In Europa het meest in Midden-en Oost-Europa.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkgraslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	geofyt
Bloeitijd:	juni - juli

Literatuur
Claessens, J. (2021) Sleutel voor de uitgebloeide orchideeën van Nederland en België. [multi-entry key] 

Dekker, H. (1986) Herminium. Natura 83: 172-173

Hilgers, J. (1969) De achteruitgang van de Orchidaceae in Limburg 3. Natuurhistorisch Maandblad 58: 78-79

Koopman, J. & K. Meijer (1995) De flora van de Waddeneilanden. Gorteria 21: 165-168 

Kops, J. (1822) Ophrys monorchis - Eenbollig Tweeblad Flora Batava 4: 274-274 

Kreutz, C.A.J. (1999) Honingorchis en Zomerschroeforchis gefotografeerd in kleur in Limburg. Natuurhistorisch Maandblad 88: 70-71

Sipkes, C. (1983) Over fluctuaties in orchideeenpopulaties, vooral veroorzaakt door dieren. Gorteria 11: 208-210 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 167

Flora Batava 04: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 109

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 147

Nederlandse Oecologische Flora 5: 357

Orchideeën (Kreutz, 1987): 144

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stengel staat rechtop. Bladeren Aan de voet groeien twee  volledige, meestal langwerpige  bladeren  (5-10 cm). Ze staan  dicht bij elkaar. Hogerop zit meestal nog een schutbladachtig blad. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De aar is tamelijk dicht en meestal naar één  kant gekeerd en bevat enige tientallen bloemen. De kleine bloemen zijn geelgroen, hangen iets voorover hangend en zijn klokvormig. Ze hebben naar voren gerichte bloemdekbladen. De bloemlip is 3½-4 mm, spiesvormig en driespletig met een lange, smal driehoekige middenlob. De buitenste bloemdekbladen zijn 2½-3 mm. De binnenste zijn ongeveer 3½ mm. De plant ruikt naar honing. Vruchten Een doosvrucht. Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,08-0,30 m.
Bloemkleur:	geelgroen
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.