Ecologie & verspreiding
Duits viltkruid staat van nature op enigszins gebufferde bodem. Van oorsprong is het een bewoner van braakliggende akkers, maar de soort heeft zich uitgebreid naar kalkarme zandgrond waarin door bijvoorbeeld verharding van wegen betongruis of schelpen terechtgekomen is. Tegenwoordig is de soort vooral te vinden op de Utrechtse Heuvelrug, de Veluwe, in de duinen en verspreid in Noord-Brabant en Gelderland. Tussen 1950 en 1980 waren de toch al schaarse groeiplaatsen sterk achteruit gegaan. Sindsdien echter is deze plant aan een opmars bezig in globaal dezelfde gebieden als voorheen. Misschien dat het warmere klimaat hiertoe bijdraagt, want van oorsprong was Nederland de noordgrens van zijn verspreidingsgebied en kwam de soort lange tijd voornamelijk in Zuid Limburg voor.
CC-BY-SA 3.0 Christine Tamminga, 2014
|
EcologieBodemZonnige, open plaatsen (pioniervegetatie) op droge tot iets vochthoudende, voedselarme, niet bemeste, zwak zure tot iets kalkhoudende en vaak omgewerkte, humusarme grond (zand, leem, zavel en stenige plaatsen).
GroeiplaatsZanderige hellingen, braakliggende akkers, wegranden, zeedijken, zandwallen, afgravingen (grindgroeven), zeeduinen (open duinhellingen, op plekken die vermengd zijn met slootbagger en schelpgruis), grasland (open plekken in droog, neutraal grasland), bermen (open plekken), droge bosranden, langs spoorwegen (spoorwegterreinen) en opgespoten grond.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandZeldzaam, o.a. in de duinen, op de Utrechtse heuvelrug, in Noord-Brabant, op de Veluwe en in Zeeland.
VlaanderenZeer zeldzaam. Zeer sterk afgenomen.
WalloniëZeldzaam in de Ardennen. Elders zeer zeldzaam.
WereldZuidwest- en Midden-Azië en West-, Midden- en Zuidoost-Europa. Op een paar plaatsen ingeburgerd in Noord-Amerika.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurAdema, F. (1976) De
Filago vulgaris-groep in Nederland.
Gorteria 8: 42-47
Duistermaat, H. (1998) Een greep uit de bijzondere vondsten van 1998.
Gorteria 24: 121-123
Hermans, J.T. (2009) Duits viltkruid in Limburg.
Natuurhistorisch Maandblad 98: 52-55
Kops, J. & H.C. van Hall (1832) Gnaphalium germanicum - Kopvormend Roerkruid
Flora Batava 6: 420-420
Meerts, P. (1982)
Filago vulgaris Lam. à Villers-la-Ville.
Dumortiera 23: 30-31
Sloff, J.G. & J.L. van Soest (1939) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora II.
Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 49: 268-306
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 1:
113Flora Batava 06:
plaatHeukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
596Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
707Nederlandse Oecologische Flora 4:
46Wilde-Planten.nl:
paginadeze soort in de Zadenatlas van Nederland Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De rechtopstaande of iets afstaande stengels zijn onderaan meestal niet vertakt. Ze zijn grijswit viltig behaard. Forse exemplaren hebben verscheidene stengels.
Bladeren De langwerpige tot lijnvormige bladeren hebben de grootste breedte onder het midden. Ze zijn naar de voet niet versmald en vaak iets golvend. Vlak onder de hoofdjeskluwens zitten geen bladeren die opvallend buiten de kluwens uitsteken.
Bloemen Polygaam (bloemen met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen en bloemen met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). De gele bloemhoofdjes zitten met dertien tot dertig bij elkaar in dichte bolronde kluwens van 1-4 cm. Het omwindsel is zwak vijfkantig. De omwindselbladen zijn geel met een rechte top en met iets onder het midden een halvemaanvormige rode vlek.
Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.