Ecologie & verspreiding Dwergvlas is een pioniersoort en groeit op zonnige, open plaatsen op vochtige, matig voedselarme, uitgesproken stikstofarme tot stikstofarme, iets basische tot zwak zure zand- leem- en veengrond en op stenige plaatsen; ze verdraagt zwak brakke milieus. De plant staat op heiden en schrale graslanden, in duinvalleien en in laagblijvend duingrasland, op droogvallende bodems van vennen, duinplasjes, vijvers, verder langs vochtige bospaden, op ijsbaantjes, in akkers en tussen straatstenen. Het Europese deel van het areaal is sterk verbrokkeld, maar Nederland valt geheel binnen een van die brokstukken. De soort is in Nederland vrij zeldzaam in het Waddendistrict, zeldzaam in de Zeeuwse duinen en op Goeree en zeer zeldzaam in het noordoosten en oosten van het land, Gelderland en Utrecht. De enorme achteruitgang van Dwergvlas in Nederland is niet alleen toe te schrijven aan ontginning, toegenomen bemesting en ontwatering, maar ook aan het dichtgroeien van de vroegere groeiplaatsen. Dwergvlas is kensoort voor het Dwergbiezen-verbond. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten & René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pionier) op vochtige tot vrij natte, matig voedselarme, zwak zure grond (zand, leem, veen en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Heide (langs heidepaadjes en schelpenpaadjes en droogvallende bodems van vennen), grasland (open plekjes in heischraal grasland, schraal hooiland en schraal weiland), zeeduinen (duinvalleien, laagblijvend duingrasland en op droogvallende bodems van duinplasjes), akkers, tussen straatstenen en op droogvallende bodems van vijvers en ijsbaantjes.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam op de Waddeneilanden, zeldzaam in de Zeeuwse duinen en op Goeree en zeer zeldzaam in het noordoosten en oosten van het land en in Gelderland en Utrecht.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Het meest nog in de Kempen.

Wallonië
Zeer zeldzaam.

Wereld
Hoofdzakelijk in West- en Midden-Europa, meer naar het oosten wordt de plant steeds zeldzamer. Noordelijk tot in Zuid-Scandinavië en Schotland. Ook op enige verspreide plaatsen in Afrikaanse gebergten.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	pionier op matig voedselarme, vochtige grond
Levensduur:	éénjarig
Levensvorm:	therofyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	juni - september

Literatuur
Hartsen, F.A. (1868) Radiola linoides - Allerkleinst Duizendgraan Flora Batava 13: 975-975 

Kobus, J.D. (1866) Flora van Wageningen en aangrenzende gemeenten. A. Ophorst, Wageningen

Täuber, T. (2000) Neu- und Wiederfunde von Arten der Zwergbinsen-Gesellschaften in Niedersachsen. Teil 2: Landkreise Aurich (AUR), Wittmund (WTM), Leer (LER), Friesland (FRI) und Cloppenburg (CLP). Floristische Rundbriefe 33: 135-145

Weeda, E.J. (1970) Over het Nanocyperion in Twente. Gorteria 5: 46-48 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 257

Flora Batava 13: plaat 0975

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 352

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 422

Nederlandse Oecologische Flora 2: 165

Wilde Planten 3: 164

Wilde-Planten.nl: pagina

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De kale, grijsgroene stengels zijn draadvormig. Ze zijn vanaf de voet regelmatig gevorkt. Bladeren De tegenoverstaande blaadjes zijn ellipitisch en met maar één nerf. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De witte bloemen zijn kort gesteeld. Ze zijn 1-2 mm en viertallig. De drietoppige kelkbladen zijn even lang als de kroonbladen. Vruchten Een doosvrucht. De kleine vruchten zijn bolvormig en de zaden zijn eivormig. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,02-0,10 m.
Bloemkleur:	wit
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.