Ecologie & verspreiding
Hoewel het verspreidingskaartje anders doet vermoeden is Duizendknoopfonteinkruid niet algemeen op de pleistocene zandgronden. Daarnaast komt zij voor in de kalkarme duinen ten noorden van Callantsoog en zeer zelden in het laagveengebied. Duizendknoopfonteinkruid is een kenmerkende soort van kwelgebieden, waar het groeit in slootjes en beekjes; ook in heide vennen. Het water is min of meer voedselarm en bovendien carbonaat arm. De bodem is meestal zandig, soms venig. Duizendknoopfonteinkruid komt vroeger in het jaar tot ontwikkeling dan andere breedbladige fonteinkruiden en het is tamelijk goed bestand tegen droogvallen. Duizendknoopfonteinkruid is lastig te determineren; het wordt vooral met Drijvend fonteinkruid verwisseld die in dezelfde milieutypen kan voorkomen. Dankzij het lichtgekleurde ‘gewricht’ onder de bladschijf kunnen de bladeren van Drijvend fonteinkruid in alle richtingen (‘ordeloos’) door elkaar liggen. Bij Duizendknoopfonteinkruid liggen de bladeren in rozetten of als waaiers op het water.
CC-BY-SA 3.0 Bert Lanjouw, 2015
|
EcologieBodemZonnige of soms licht beschaduwde plaatsen in ondiep, helder, matig voedselarm, soms matig voedselrijk, ondiep, zoet, stilstaand tot vrij snel stromend, zwak zuur tot neutraal, kalkarm, zoet (vaak enigszins bruin gekleurd) water met een bodem van zand dat niet of nauwelijks is bedekt door slib, maar ook op een venige bodem. Eveneens op droogvallende plaatsen.
GroeiplaatsWater (beekjes, plassen, venen, sprengen, greppels, bosgreppels, nieuw gegraven plasjes en greppels in zandgebieden en sloten met ijzerhoudend kwelwater), zeeduinen (duiplassen) en heide (ondiepe heidevennen en brongebieden in heidestreken).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandVrij zeldzaam in het oosten en midden van het land en in de duinen op de Waddeneilanden en in noordelijk Noord-Holland. Zeer zeldzaam op Voorne.
VlaanderenVrij algemeen in de Kempen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
WalloniëVrij zeldzaam in de Ardennen.
WereldNewfoundland, Noordwest-Afrika en West- en Midden-Europa.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurClason, E.W. (1964) 5a. Potamogetonaceae.
Flora Neerlandica : 37-79
D'hose, R. (1978) Variabiliteit van
Potamogeton polygonifolius Pourr. in België.
Dumortiera 9: 11-13
van der Linden, J. & W. Poelmans (1993) Recente vondsten van breedbladige fonteinkruiden (
Groenlandia en
Potamogeton spec.) in de provincie Noord-Brabant.
Gorteria 19: 97-102
Visser, G. & J.A. Zoer (1980) Het Duizendknoopfonteinkruid op Terschelling.
De Levende Natuur 82: 119-125
Vöge, M. (2005) Wachstum und Reproduktion bei Laichkräutern: im gemässigten Klima und im niederarktischen Grönland.
Floristische Rundbriefe 39: 67-72
Wiegleb, G. (1976) Die Verbreitung einge Wasserpflanzen, besonders der Gattung Potamogeton im südlichen und östlichen Niedersachsen.
Göttinger Floristische Rundbriefe 10: 11-15
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De stengels zijn niet vertakt. Het is een vormenrijke soort, die zich aanpast aan de waterdiepte en aan snelstromend of stilstaand water.
Bladeren De bladeren zijn zeer veranderlijk. De ondergedoken bladeren verdwijnen vaak al snel. Ze zijn langwerpig tot smal langwerpig en aan de voet geleidelijk in een lange steel versmald. Ze hebben een gave rand en meestal een stompe top. De steunblaadjes zijn vliezig met dunne nerven. De drijvende bladeren zijn 2-5 cm lang, min of meer leerachtig, eirond tot langwerpig en niet doorschijnend. Ze hebben een dikke middennerf en zijn één tot twee keer zo lang als breed. De voet is afgeknot of iets hartvormig en de top is vrij stomp. De bladeren hebben een lange bladsteel, die plat is aan de bovenkant.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De groenige bloemen groeien in slanke, vrij losse aren met een lange steel. Deze is dunner dan de stengels en overal even dik.
Vruchten Een steenvrucht. De zaden zijn roodbruin, 2 tot 3 mm lang en stomp gekield. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.