Ecologie & verspreiding Dodemansvingers staat op zonnige tot iets beschaduwde, natte, matig voedselrijke, brakke zandgrond en op kwelplekken. Ze groeit in zeeduinen, aan waterkanten van zowel stilstaand of zwak stromend water, aan slootkanten, in graslanden en bosranden, in struwelen en natte ruigten. De soort stamt oorspronkelijk uit het westelijke deel van het Middellandse-Zeegebied en Zuidwest- en West-Europa. Ze is bezig met opmars naar het noorden en heeft nu ook Nederland bereikt en is hier ingeburgerd. De plant is zeer zeldzaam in ons land, de meeste vindplaatsen zijn bij de kust gelegen. De plant is te onderscheiden van de overige, er enigszins op lijkende Torkruiden door de niet stralende bloemen en het feit dat de bladslippen niet lijnvormig zijn. De knollen zijn cilinder-eivormig en zitten direct verbonden met de stengel. Ze smaken zoet maar zijn net als alle delen van de plant zeer giftig door het dodelijke oenanthotoxine. De stengel en de knollen bevatten een oranjegeel melksap. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige tot meestal licht beschaduwde plaatsen op natte, matig voedselrijke, brakke zandgrond. Op kwelplekken bij de kust.

Groeiplaats
Waterkanten (zowel langs stilstaand als stromend water, slootkanten), grasland (grazige plaatsen), bosranden, struwelen, ruigten (natte ruigten) en zeeduinen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam, o.a. in de duinen van Voorne, op Schouwen en bij IJmuiden.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de Zand- en Zandleemstreek.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Oorspronkelijk uit het westelijke Middellandse Zeegebied (Noord-Afrika, Zuidwest- en West-Europa). Nu noordelijk tot in Schotland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	natte ruigten
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	geofyt
Bloeitijd:	juni - juli

Literatuur
(Anoniem) (2004) Nieuwe vondsten op het Kennemerstrand. FLORON-nieuws 1: 4-4

Mennema, J., R. van der Meijden & E.J. Weeda (1985) Over Oenanthe crocata L. Gorteria 12: 267-280 

Reijerse, A.I. (2001) Oenanthe crocata L. in de Kaloot aan de Westerschelde. Gorteria 27: 118-118 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 152

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 559

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 756

Nederlandse Oecologische Flora 2: 265

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stevige, holle stengel is gegroefd en bevat enig oranjegeel melksap. Bladeren De onderste bladeren zijn drie- tot viervoudig geveerd met brede eironde of rondachtige, gelobde en getande deelblaadjes. De stengelbladen zijn twee- tot drievoudig geveerd met smallere blaadjes. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen vormen samen schermen met tien tot veertig stralen. De witte kroonbladen zijn niet stralend. Het omwindsel is gewoonlijk vijfbladig en lijnvormig. Vruchten Een splitvrucht. De cilindervormige vrucht is zwak geribd en 4 tot 6 mm lang. De stijl is 2-2½ mm lang, half zo lang als de vrucht. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,50-1,50 m.
Bloemkleur:	wit
Type vrucht:	splitvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.