Ecologie & verspreiding Moerassmele komt voor op matig voedselarme, zwak tot matig zure natte laagten op lemige zandgronden. Deze groeiplaatsen staan ‘s winters onder water en drogen ’s zomers zeer oppervlakkig uit. Dit zijn bijvoorbeeld venoevers, leemputten en blauwgraslanden. De soort kon tot halverwege de vorige eeuw nog lokaal algemeen voorkomen in het pleistocene deel van Nederland. Van deze groeiplaatsen resteert echter nog maar weinig aangezien Moerassmele zeer gevoelig is voor verdroging, bemesting en verzuring. Tegenwoordig staat ze dan ook als ernstig bedreigd op de Rode lijst. Venherstel in het Turnhouts vennengebied en de Kampina leert echter wel dat de soort weer kan opduiken als de juiste standplaatscondities worden hersteld. Dit biedt dus enige hoop voor de toekomst. Moerassmele kan met Bochtige smele worden verward. Moerassmele heeft echter een zeer spits tongetje, dichter opeen zittende aartjes en minder gekronkelde pluimtakken. De haarfijne blaadjes hebben een blauwgrijze tint en staan meer rechtop (“penseelachtig”). CC-BY-SA 3.0 Hans Backx, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op natte, voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure, kalkarme grond (lemig zand, eventueel bedekt met een dun laagje veen), met enige aanvoer van basenrijker grondwater. Gebonden aan overgangssituaties (gradiëntsituaties).

Groeiplaats
Heide (langs ondiepe heidevennen en uitgeveende laagten), waterkanten (in de zomer droogvallende, maar uitdrogende venoevers), zeeduinen (duinvalleien), afgravingen (leemputten), ijsbaantjes en grasland (blauwgrasland).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in het oosten en midden van het land en op Texel en Terschelling.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de Kempen. Sterk afgenomen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
In West-Europa, van Noord-Spanje tot de Pools-Duitse grens. Ook in Zuid-Scandinavië, Schotland en Ierland. Buiten Europa alleen in de Andes in Chili.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselarme wateren
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Bloeitijd:	juli - augustus

Literatuur
Arts, G.H.P., E.J. Weeda & V. Westhoff (1992) Verspreiding, oecologie en plantensociologische positie van Moerassmele, Deschampsia setacea. Stratiotes 4: 26-48

Hofstra, J. (1982) Over enige Littorelletea-gemeenschappen, in het bijzonder in Twente. Gorteria 11: 59-72 

Jansen, P. (1951) Gramineae. Flora Neerlandica : 7-274 

van Eeden, F.W. (1893) Aira discolor - Moeras Windhalm Flora Batava 19: 1492-1492 

Westhoff, V. (1993) Gegevens omtrent de plantensociologische positie van Deschampsia setacea (Hedson) Hackel in Noord-Jutland, Denemarken. Stratiotes 7: 26-28

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 134

Flora Batava 19: plaat 1492

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 221

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 256

Nederlandse Oecologische Flora 5: 150

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Bladeren De vrijwel rechtopstaande bladeren zijn blauwgrijs, vaak borstelvormig ingerold en 0,2 tot 0,4 mm breed. Het tongetje is spits en 3 tot 8 mm lang. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De pluimtakken zijn dikwijls S-vormig heen en weer gebogen. Na de bloei staan ze meestal rechtop. De spil van het aartje is verlengd (ongeveer half zo lang als de tweede bloem). De 2 bloemen staan daardoor vrij ver van elkaar. In omtrek lijkt het aartje driehoekig. De naald steekt duidelijk buiten de kelkkafjes uit.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,30-0,60 m.
Type vrucht:	graanvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.