Ecologie & verspreiding Moerasviooltje staat op meestal licht beschaduwde, natte tot drassige, matig voedselrijke, zure bodems bestaande uit zand, zavel en laagveen. De overblijvende plant groeit in broek- en bronbossen, in moerasstruwelen en veenmosrietlanden, in trilvenen en beekdalen, in natte heideterreinen en brongebieden langs bospaden, in greppels, hoogvenen en op kapvlakten. Het areaal van de soort omvat Noord-, Midden- en West-Europa, Noordwest-Afrika, de Azoren, Zuid-Groenland en Noord-Amerika. Nederland valt geheel binnen dit verspreidingsgebied. In Nederland is de soort vrij algemeen op de hogere zandgronden en het laagveengebied. Elders is ze zeer zeldzaam. De soort, die overigens niet nauw verwant is met andere inheemse Viooltjes, is achteruitgegaan als gevolg van ontginning van haar standplaatsen en mogelijk ook door het opwarmen van het klimaat. Nederland ligt namelijk aan de zuidelijke grens van het gesloten verspreidingsgebied. De bladeren van het Moerasviooltje vertonen enige gelijkenis met de bladeren van Kleine valeriaan. Ze vallen daarvan goed te onderscheiden doordat bij Kleine valeriaan geen steunbladen voorkomen. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten & René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Meestal licht beschaduwde plaatsen op natte, matig voedselarme, zwak zure grond (zand, leem, zavel en laagveen).

Groeiplaats
Bossen (moerasbossen, bronbossen en langs bospaden), struwelen (moerasstruwelen), kapvlakten, grasland (laagblijvend grasland), moerassen (veenmosrietland, trilveen en hoogveenranden), waterkanten (o.a. slootkanten en langs greppels) en heide (open plaatsen).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen in het oosten en midden van het land en in laagveengebieden en zeldzaam op de Waddeneilanden. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij algemeen in de Kempen. Elders zeer zeldzaam.

Wallonië
Vrij algemeen in de Ardennen. Elders zeer zeldzaam.

Wereld
In Noord-, Midden- en West-Europa, Noordwest-Afrika, op de Azoren, in Zuid-Groenland en in Noord-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	laagvenen
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Bloeitijd:	april - mei

Literatuur
Kops, J. & H.C. van Hall (1832) Viola palustris - Moeras Viooltje Flora Batava 6: 412-412 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 173

Flora Batava 06: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 341

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 433

Nederlandse Oecologische Flora 2: 204

Wilde Planten 2: 75

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Bladeren De rozetbladeren zijn niet of weinig behaard, lichtgroen en rond tot niervormig. Ze hebben een breed afgeronde top, die later meer hartvormig wordt en na de bloei sterk uitgroeit. De steunblaadjes zijn eirond-langwerpig, met weinig of geen franje. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen zijn 1 tot 1½ cm groot en geuren niet. De kroonbladen zijn lichtpaars. Het onderste heeft paarse lijnen en de andere zijn sterk teruggebogen. De spoor is kort, stomp en steekt weinig buiten de kelkaanhangsels uit. De stijl is knotsvormig, scheef afgeknot en heeft een brede stempelopening. De kelkbladen zijn breed en stomp. Vruchten Een doosvrucht. De rechtopstaande vruchten zijn kaal. De zaden zijn zeer kortlevend (< 1 jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,05-0,15 m.
Bloemkleur:	paars
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.