Ecologie & verspreiding Mannetjesereprijs staat op zonnige tot licht beschaduwde, droge, matig voedselarme en matig stikstofrijke, goed doorlatende en onbemeste, humushoudende, vaak zwak zure, al of niet kalkrijke grond, bestaande uit zand en leem, zelden op uitgedroogd veen. Ze verdraagt slechts weinig overstuiving en is kenmerkend voor plaatsen waar kleine hoeveelheden voedingsstoffen vrijkomen doordat humus onder invloed van kalk, leem of zon versneld afgebroken worden. De overblijvende plant groeit in de heiden en borstelgraslanden, in schrale graslanden en bermen, aan oevers en in de zeeduinen, in open bossen en boszomen, op kapvlakten, zanddijken en op braakliggende grond. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. Het taxon is algemeen in de duinen en plaatselijk vrij algemeen in Zuid-Limburg, het oosten en midden van het land en is elders zeer zeldzaam. Mannetjesereprijs werd vroeger medisch aangewend tegen allerlei kwalen variërend van long- en borstaandoeningen, bloedwateren en nierstenen, huidaandoeningen en jicht en er kan inkt uit bereid worden. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op droge, matig voedselarme, onbemeste, humushoudende, vaak zwak zure tot basische (kalkhoudende) grond (zand en leem, zelden op uitgedroogd veen).

Groeiplaats
Heide (grazige plaatsen en heidebermen), grasland (schraal grasland), bermen (schrale plaatsen), zeeduinen, bossen (bosbermen), bosranden en kapvlakten.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Algemeen in de duinen en plaatselijk vrij algemeen in het oosten en midden van het land en in Zuid-Limburg. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij algemeen. Verspreid voorkomend.

Wallonië
Algemeen ten zuiden van de lijn Samber en Maasn. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Wereld
In vrijwel heel Europa, West-Siberië en de Kaukasus. Ingeburgerd in Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	droge heiden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	kruidachtige chamaefyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	mei - augustus

Literatuur
Garjeanne, A.J.M. (1948) Veronica. De Levende Natuur 51: 101-108 

Kops, J. (1807) Veronica officinalis - Geneeskragtige Eerenprijs Flora Batava 2: 81-81 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 168

Flora Batava 02: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 541

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 659

Nederlandse Oecologische Flora 3: 214

Wilde Planten 3: 81

Wilde-Planten.nl: pagina

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De ruw behaarde stengels liggen op de grond en wortelen aan de basis. Alleen de bloeiende toppen richten zich op. Bladeren De wintergroene bladeren zijn eirond tot spatelvormig, kort gesteeld, donkergroen, stomp gekarteld en behaard. De schutbladen zijn lijnvormig. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De 6 tot 8 mm brede bloemen groeien in pyramidevormige, langgesteelde trossen in de bladoksels. Ze zijn lichtblauw en donkerder geaderd, zelden zijn ze donkerblauw, roze of wit. De kelk heeft 4 bladen. Vruchten Een doosvrucht. De vruchten zijn afgeplat, omgekeerd driehoekig, aan de top zwak hartvormig, ollijfbruin en langer dan de kelk. De zaden zijn langlevend (> 5 jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,10-0,50 m.
Bloemkleur:	blauw
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.