|
|
Leersia oryzoides (L.) Sw.
Rijstgras
|
Ecologie & verspreiding
Rijstgras staat in ondiep, vaak vervuild, stilstaand of zwak stromend water bij en op open, kale, zonnige en natte, modderige, (zeer) voedselrijke, humeuze, stikstof- en basenrijke, meestal kalkarme, zelden kalkhoudende zand-, leem-, klei- of veenbodems. Ze groeit in beken en sloten, in kanalen en veenriviertjes, in dode beekarmen en veenputten, op drooggevallen vijverbodems en pas gegraven sloten en plassen. Verder op afgestoken en verstoorde slootkanten en langs grindgaten, op kwelplekken en opgespoten en droogvallende terreinen, elders ook in “Schluchtwälder”. Nederland valt grotendeels binnen de noordwestgrens van het Europese deel van het verspreidingsgebied. De mogelijk giftige pioniersoort is zeldzaam in het rivierengebied en zeer zeldzaam elders in het land. Waarom Rijstgras achteruit gaat is niet duidelijk, maar misschien speelt haar ligging aan de rand van het areaal een rol. De plant is niet te verwarren met een ander gras door haar geelgroene kleur, haar vlagblad en door haar ruwe bladeren en bladscheden.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015
|
EcologieBodemZonnige, open plaatsen (pionier) op kale, modderige, natte, voedselrijke tot zeer voedselrijke, met name stikstofrijke, humeuze grond (zand, leem, rivierklei of veen). GroeiplaatsWaterkanten (sloten, beken, kanalen, veenriviertjes, dode beekarmen, veenputten, drooggevallen vijverbodems, pas gegraven sloten en plassen, afgestoken slootkanten en langs grindgaten bij de Maas), kwelplekken en opgespoten en pas drooggevallen terreinen.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandZeldzaam in het rivierengebied en zeer zeldzaam in Drenthe, Zuid-Fryslân, laagveengebieden, Twente, Noord-Brabant en oostelijk Flevoland. VlaanderenZeldzaam tot zeer zeldzaam in de Kempen en de Maasvallei. WalloniëZeldzaam in de Maasvallei, de Ardennen en Lotharingen. WereldGematigde gebieden in Azië en in Europa, van Noord-Spanje tot in Midden-Rusland. Ook in Noord-Amerika, voornamelijk in de oostelijke helft en in Midden- en Zuid-Amerika.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurBakker, D. (1978) Leersia oryzoides (L.) Sw. in Nederland. Gorteria 9: 155-158 Beringen, R. & B. Odé (1996) Leersia oryzoides (L.) Swartz (Rijstgras) in het winterbed van de Maas. Gorteria 22: 157-162 Kerkhof, D. & H. Duistermaat (1995) Rijstgras [ Leersia oryzoides (L.) Swartz] in het Middennederlandse rivierengebied. Gorteria 21: 77-86 Kops, J. & J.E. van der Trappen (1849) Leersia oryzoïdes - Rijstachtige Scherpbloem Flora Batava 10: 741-741 Weeda, E.J. (1979) Leersia oryzoides (L.) Sw. in Twente teruggevonden. Gorteria 9: 296-296 Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De stengels staan recht of liggen soms. Naar boven toe zijn ze al of niet ruw. Op de knopen zijn ze behaard. Rijstgras vormt losse groepen. Bladeren Voor ontplooiing is de bladschijf opgerold. De bovenkant en de randen zijn zeer ruw door stekeltjes. De bladeren zijn 0,5 tot 1 cm breed en vrij lang. Ze staan stijf schuin uit. Vaak springt de middennerf aan de onderkant min of meer uit. De bladschede loopt aan de top uit in 2 tandvormige vergrotingen, die naast het tongetje staan. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De vrij ijle bloeiwijze is helemaal of voor een deel in de bladschede verborgen of steekt buiten de bovenste bladschede uit. De bloeiwijze is los tot samengetrokken, 10 tot 22 cm lang en heeft bochtige zijtakken. De aartjes zijn 4 tot 5 mm lang en bleekgroen. De kelkkafjes zitten als een smalle rand aan de top van de aartjessteel. Vruchten Een graanvrucht. Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL FeedbackDick Kerkhof op 31-7-2018 Volgens de soorttekst staat Rijstgras vaak in vervuild water. Dit is pertinent onjuist. Leersia treedt soms op als pionierende polvormer op drooggevallen bodems, o.a. langs de Maas, de Waal en de Merwede. Die bodems bestaan meestal uit zavel, klei of modder en zijn daardoor voedselrijk. Het rivierwater erboven is tegenwoordig echter behoorlijk schoon! Verder staat Leersia als standvastige, overblijvende oeverplant veel langs sloten in de poldergebieden tussen pakweg Utrecht en Breda. Daar vertoont de soort een onmiskenbare voorkeur voor kwelmilieus, dus voor sloten met schoon water!
In sloten met vervuild water gaat meestal Glyceria maxima domineren - daartussen krijgt Leersia geen kans. Zie ook 'Other accounts' op de volgende pagina: http://www.brc.ac.uk/plantatlas/plant/leersia-oryzoides commentaar toevoegen
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode. © NEM(CBS & FLORON) 2023
 download in hoge resolutieFenologie bloeiend Fenologie vruchtdragend Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.
|