EcologieBodemZonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige tot natte, matig voedselarme tot meestal voedselrijke, zwak zure tot vaak kalkhoudende grond (o.a. rivierklei, kleiig laagveen, lemige beekdalgrond en venige laagten in zand- en kleigebieden).
GroeiplaatsBossen (moerasbossen en loofbossen), bosranden en waterkanten (o.a. beschoeiingen van kanalen en in voegen van sluismuren).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandZeer algemeen. In de lagere delen van het land is het de meest voorkomende boomsoort.
VlaanderenZeer algemeen.
WalloniëAlgemeen.
WereldIn bijna heel Europa, Noordwest-Afrika, Klein-Azië en West-Siberië. Niet in Noord-Scandinavië. Elders ingeburgerd.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL LiteratuurBrock, T.C.M., R. Jongerhuis, P.C. van der Molen & E.T.H. Ran (1989) A comparison of the history and present state of an Alnus glutinosa and a Betula pubescens dominated patch of wetland forest in the nature reserve ‘Het Molenven’, The Netherlands.
Acta botanica neerlandica 38: 425-437
Carmona, A.F.A. (1974) La formation des nodules fixateurs d’azote chez Alnus glutinosa (L.) Vill.
Acta botanica neerlandica 23: 257-303
Elfferich, C. (2013) Vergelijking van zwarte els en de cultivar Alnus x spaethii ‘Spaeth’.
Natura 110: -
Kops, J. (1822) Alnus glutinosa - Gemeene Els
Flora Batava 4: 305-305
Maes, N.C.M. (2013)
Inheemse bomen en struiken in Nederland en Vlaanderen-Herkenning, verspreiding, geschiedenis en gebruik. Boom
Quispel, A. (1954) Symbiotic Nitrogen-Fixation in Non-Leguminous Plants. I. Preliminary experiments on the root-nodule symbiosis of Alnus glutinosa.
Acta botanica neerlandica 3: 495-511
Quispel, A. (1954) Symbiotic Nitrogen Fixation in Non-Leguminous Plants. II. The influence of the inoculation density and external factors on the nodulation of Alnus glutinosa and its importance to our understanding of the mechanism of the infection.
Acta botanica neerlandica 3: 512-532
Quispel, A. (1955) Symbiotic Nitrogen Fixation in Non-leguminous Plants. III. Experiments on the Growth in Vitro of the Endophyte of Alnus glutinosa.
Acta botanica neerlandica 4: 671-689
Quispel, A. (1958) Symbiotic Nitrogen Fixation in Non-Leguminous Plants. IV. The Influence of some environmental Conditions on different Phases of the Nodulation Process in Alnus glutinosa.
Acta botanica neerlandica 7: 191-204
Quispel, A. (1960) Symbiotic Nitrogen Fixation in Non-Leguminous Plants: V. The Growth Requirements of the Endophyte of Alnus glutinosa.
Acta botanica neerlandica 9: 380-396
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels Jonge takken en knoppen zijn kleverig en kaal. De gesteelde knoppen zijn paarsachtig.
Bladeren De tot 10 cm lange bladeren zijn vrijwel rond tot omgekeerd eirond, met de grootste breedte in of boven het midden. Ze zijn ongelijk gezaagd en meestal met een wigvormige voet en een afgeronde stompe of iets ingesneden top. Er zijn vijf tot acht paar zijnerven. Van onderen zijn ze alleen in de nerfoksels behaard.
Bloemen Eenslachtig (een bloem met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). Eenhuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op dezelfde plant). Mannelijke katjes zijn geel, de vrouwelijke roodbruin. De steel is 1-3 cm. Ze groeien aan dezelfde takken. De bloemen verschijnen eerder dan de bladeren.
Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. De elzenproppen zijn gesteeld, kegelachtig en verhouten. De zaden zijn niet of nauwelijks gevleugeld. De zaden zijn kortlevend (één tot vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.