Ecologie & verspreiding Zwaardrus is een overblijvende plant met een voorkeur voor plekken die ’s winters meestal net onder water staan en ’s zomers oppervlakkig uitdrogen. Ze vestigt zich op niet, of schaars begroeide bodems, zoals op plekken waar grond is afgegraven. Zwaardrus is inheems in het westen van Noord Amerika en het noordoosten van Azië. Ze is in de handel en maakt deel uit van het vijverplanten assortiment. Verwildering is voor het eerst in 1974 vastgesteld langs een gegraven watergang in de omgeving van Sleen (Drenthe). Uit recente inventarisatiegegevens blijkt dat de soort hier nu binnen zeven aan elkaar grenzende kilometerhokken aanwezig is. Ook buiten Drenthe is Zwaardus inmiddels op tientallen groeiplaatsen aangetroffen. Van de inheemse russen onderscheidt ze zich door de sterk afgeplatte stengel, de afgeplatte (zwaardvormige) bladeren en de eindstandige bolvormige bloeiwijzen. Voorlopig zijn er geen aanwijzingen dat de soort inheemse soorten verdringt. CC-BY-SA 3.0 Edwin Dijkhuis, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, meestal licht bemeste grond.

Groeiplaats
Waterkanten, grasland en bermen van afwateringssloten.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam, o.a. in het zuidoosten van Drenthe (bij Emmen). Voor het eerst gevonden rond 1935 in de buurt van Eindhoven. Ingeburgerd tussen 1950 en 1974.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Oorspronkelijk uit westelijk Noord-Amerika en Japan. In Europa ingeburgerd in Midden-Engeland, in delen van Duitsland, in Zuid-Finland, Zuid-Zweden, Luxemburg en Nederland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	vochtige, bemeste graslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Bloeitijd:	juni - juli

Literatuur
Adema, F. & J. Mennema (1976) Wederom een nieuwe Juncus voor Nederland. Gorteria 8: 77-80 

Foyer, H. (1987) Een vondst van Juncus ensifolius Wikstr. in het Groothertogdom Luxemburg. Dumortiera 39: 8-10

Kiffe, K. (1988) Juncus ensifolius Wikström 1823, eine sich einbürgernde Adventivpflanze? Floristische Rundbriefe 21: 86-88

Verloove, F., P. Van Vooren & B. Mortier (2017) Juncus section Iridifolii (Juncaceae) in Belgium. Dumortiera 110: 3-8 

Walter, E. (1998) Pflanzen von denen in der mitteleuropäischen Literatur selten oder gar keine Abbildungen zu finden sind. Folge XXIII: Die Schwertblättrige Binse (Juncus ensifolius Wikström) - auch in Oberfranken. Floristische Rundbriefe 32: 91-94

Weddeling, K. & F. Klingenstein (2006) Eingebürgert in Bonner Raum - Bromus carinatus Hook. & Arnott, Polycarpon tetraphyllum (L.) L. und Juncus ensifolius Wikstr. Floristische Rundbriefe 40: 1-6

Pagina's in standaardwerken

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 133

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 199

Wilde-Planten.nl: pagina

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stengels hebben bijna platte zijden. Bladeren Ook de zwaardvormige bladeren zijn sterk zijdelings afgeplat. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De hoofdjes bevatten veel bloemen. Ze zijn dicht, egelachtig, weinig talrijk en verenigd tot kluwens van 2 tot 7 hoofdjes. Deze zijn meestal bijna niet gesteeld en zitten meestal in 2 groepjes. De kluwens staan op afstand van elkaar aan de bloeiwijzetakken. De bloemdekbladen zijn ongeveer 3 mm lang. De bloemen hebben 3 tot 5 meeldraden. Vruchten Een doosvrucht. Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,20-0,60 m.
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.