Ecologie & verspreiding
Zandblauwtje staat op open en zonnige, droge en grazige plaatsen, voedsel- en kalkarme, zwak zure, uitgesproken stikstofarme en humusarme, grove tot lemige zandgrond, ook op stenige plaatsen. Deze pionier groeit op open plekken in schrale graslanden, in bermen en op dijken, op heiden, open bossen en op rotsachtige heuvels, op klippen en muren en in laag duingrasland van oppervlakkig ontkalkte zeeduinen. Verder op braakliggende grond en aangevoerd zand, op greppelkantjes en in zandgroeven, op leisteenhellingen en oevers, op industrie- en spoorwegterreinen. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. De soort is algemeen in het noordoosten, midden en zuidoosten van ons land en in de duinen, zeldzaam in Zuid-Limburg en is elders adventief. De soort is achteruit gegaan door de toegenomen bemesting waardoor de soort zich niet kan handhaven in de daardoor ontstane hoge vegetaties. De bestuiving geschiedt door diverse insectensoorten en de gevormde zaden worden door de wind verspreid.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015
|
EcologieBodemZonnige, open (pioniervegetatie) tot grazige plaatsen op droge, voedselarme, zwak zure, kalkarme en humusarme grond (zand, leem en stenige plaatsen).
GroeiplaatsGrasland (open plekken in schraal grasland), bermen (open plekken), dijken, heide, rotsachtige heuvels, klippen, zeeduinen (laag duingrasland), braakliggende grond, op aangevoerd zand, greppelkantjes, afgravingen (zandgroeven), hellingen, industrieterreinen en langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandVrij algemeen in het oosten en midden van het land en in de duinen en zeldzaam in Zuid-Limburg.
VlaanderenVrij algemeen in de Kempen en vrij zeldzaam in het kustgebied. Elders zeldzamer. Achteruitgaand.
WalloniëVrij zeldzaam in de Ardennen, Lotharingen en een deel van de Leemstreek.
WereldIn Europa, behalve in het hoge noorden en in een deel van het zuidoosten. Verder in Noordwest-Afrika en het noordwestelijke deel van Klein-Azië. Ingevoerd in Nieuw-Zeeland en op enkele plekken in Noord-Amerika.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLPagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 3:
87Flora Batava 06:
plaatHeukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
584Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
734Nederlandse Oecologische Flora 4:
20Wilde Planten 1:
221Wilde-Planten.nl:
paginadeze soort in de Zadenatlas van Nederland Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De opstijgende of rechtopstaande stengels zijn aan de voet meestal vrij sterk vertakt en behaard. Alleen onderaan dragen ze bladeren. Bovenaan zijn ze kaal.
Bladeren De langwerpige bladeren zijn gegolfd, meestal gaafrandig, zittend en behaard.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De blauwe bloemhoofdjes zijn bolvormig en 1½ tot 2½ cm groot. Aan de voet van het hoofdje zit een vlak, bleekgroen omwindsel. De blaadjes van het omwindsel zijn korter dan de bloemen. De buitenste omwindselblaadjes zijn vaak ruitvormig en de binnenste langwerpig. De bloemen in het hoofdje zijn meestal duidelijk gesteeld en hebben priemvormige kelkslippen.
Vruchten Een doosvrucht. De vruchten springen bovenaan met klepjes open. De zaden zijn zeer kortlevend (< 1 jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.