Ecologie & verspreiding Zandwolfsmelk staat op zonnige, open plaatsen op droge, niet bemeste, basenrijke, vaak kalkhoudende, zandige tot lemige bodems. In Nederland gedraagt Zandwolfmelk zich als een typische stroomdalplant van droge, open plaatsen. Ze staat op rivierdijken, op rivierduinen, in graslanden, in bermen en langs spoorwegen. Deze notoire steppeplant bereikt als westelijke uitloper nog net Nederland. De soort is sinds 1950 zeer sterk afgenomen ten gevolge van het agrarisch intensievere gebruik van haar biotoop, met name bemesting. Verwarring met Heksenmelk komt nogal eens voor maar is te vermijden door aandacht te besteden aan de bladeren. Bij niet bloeiende stengels bedekken ze bij Zandwolfsmelk elkaar dakpansgewijs en zijn ze lijnvormig tot smal langwerpig. Verder zijn ze blauwgroen, gaafrandig, niet gesteeld en hebben een spitse top met een stekelpunt. Aan de voet van de hoofdnerf ontspringen 2 zijnerven, die halverwege het blad in de bladrand eindigen en verder springt de hoofdnerf aan de bovenkant van het blad uit. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op droge, matig voedselarme, niet bemeste, kalkhoudende, grazige grond (rivierzand).

Groeiplaats
Rivierdijken, rivierduinen, grasland (kalkgrasland), hellingen, bermen en langs spoorwegen (spoorbermen nabij de rivieren).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in het rivierengebied en in het oosten van het land.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Steppeplant uit Midden-Azië en Oost-Europa. Westelijke uitlopers van het verspreidingsgebied reiken tot in Nederland, Frankrijk en Noordoost-Spanje. In Duitsland en Nederland alleen in de rivierdalen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkgraslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Bloeitijd:	juni - juli

Literatuur
Kops, J. & J.E. van der Trappen (1846) Euphorbia gerardiana - Spitsbladige Wolfsmelk Flora Batava 9: 704-704 

Papenburg, G. (2022) Zandwolfsmelk gered in Amsterdam Planten 18: 22- 

Sloff, J.G & J.L. van Soest (1938) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora. Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 48: 199-249 

Vercruysse, W., F. Verloove & M. Leten (2017) Euphorbia seguieriana (Zandwolfsmelk), uiteindelijk dan toch in België. Dumortiera 112: 3-7 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 150

Flora Batava 09: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 348

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 417

Nederlandse Oecologische Flora 3: 16

Wilde Planten 2: 257

Wilde-Planten.nl: pagina

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stengels staan rechtop. Bladeren De bladeren van de nog niet bloeiende stengels bedekken elkaar als dakpannen. Ze zijn lijnvormig tot smal langwerpig, leerachtig, blauwgroen, gaafrandig, niet gesteeld en ze hebben een versmalde voet. De middennerf en de bladrand springen aan de bovenkant uit. Aan de voet van de hoofdnerf beginnen 2 zijnerven, die halverwege het blad bij de bladrand eindigen. De bladtop is spits en stekelpuntig. De schutblaadjes zijn ruitvormig tot hartvormig-driehoekig en eindigen ook in een stekelpunt. Bloemen Eenslachtig (een bloem met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). Eenhuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op dezelfde plant). De bloeiwijze is groenachtig tot citroengeel. Het bloemscherm bestaat uit 5 tot 15 stralen. De honingklieren op de rand van de schijnbloemen zijn geel, min of meer eivormig met afgeplatte buitenkant, of enigszins niervormig met de holle kant naar buiten. De uiteinden zijn afgerond. Vruchten Een kluisvrucht. De kale vruchten zijn glad of hebben fijne puntjes. Ze zijn 3 mm lang. De zaden zijn glad. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,15-0,30 m.
Bloemkleur:	groengeel
Type vrucht:	kluisvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	éénslachtig, éénhuizig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.