Ecologie & verspreiding Zegekruid is een warmteminnende soort van zonnige, open plekken op voedselrijke, vrij droge, matig zure tot matig basische, stikstofrijke, omgewerkte zandgrond, humusrijke grond en klei. De plant groeit op verstoorde plaatsen, onder meer op bouwterreinen, op braakliggende terreinen, op puin, langs gevelmuren, aan boomvoeten, in omgewerkte bermen, tussen trottoirtegels, op ruderale plekken, in ruigten, op aardappelakkers en in moestuinen. De soort is in Nederland vrij algemeen en vanaf het begin van de vorige eeuw op veel plaatsen ingeburgerd. Voor 1980 was Zegekruid in Nederland nauwelijks bekend. Nadien is de soort in het stedelijk gebied een normale verschijning geworden. Zegekruid komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika. De plant werd in de achttiende eeuw in Peru ontdekt en wordt daarom in Engeland wel ‘de appel van Peru’ genoemd. De soort is in Nederland waarschijnlijk deels adventief en deels een verwilderde sierplant. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2020

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op voedselrijke, vrij droge, omgewerkte grond.

Groeiplaats
Moestuinen, akkers (aardappelakkers), ruigten, ruderale plaatsen, bermen (omgewerkte plaatsen) en braakliggende grond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen. Ingeburgerd tussen 1900 en 1924.

Vlaanderen
Zeldzaam. Waarschijnlijk alleen adventief.

Wallonië
Zeldzaam. Waarschijnlijk alleen adventief.

Wereld
Oorspronkelijk uit Zuid-Amerika (Peru). In Europa lokaal ingeburgerd (o.a. in Duitsland en Frankrijk). Ook in Midden-en Noord-Amerika, in het oosten van Afrika en Australië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke akkers
Levensduur:	éénjarig
Levensvorm:	therofyt
Bloeitijd:	juli - oktober

Literatuur
Garjeanne, A.J.M. (1914) Nicandra. De Levende Natuur 19: 341-345 

Hartsen, F.A. (1865) Nicandra physaloides - Blaaskersachtige Nicandra Flora Batava 12: 935-935 

Pagina's in standaardwerken

Flora Batava 12: plaat 0935

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 483

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 592

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De rechtopstaande stengels zijn vertakt en stinken enigszins. Bladeren De verspreidstaande, gesteelde, eironde tot langwerpige bladeren zijn 4 tot 15 cm lang. Ze zijn onregelmatig bochtig getand. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). In de oksels van de bovenste bladen groeien alleenstaande, klokvormige bloemen. Ze zijn blauw, maar aan de voet wit. De halfknikkende bloemen worden 2 tot 4 cm. Ze verwelken snel. Vruchten Een bes. De groene, knikkende vruchtkelk is na de bloei vergroot en opgeblazen. De vruchtkelk is 5-kantig en omvat de giftige, bijna bolvormige, bruinachtige of geelgroene, droge 1,5 tot 2 cm grote bes. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,30-1,20 m.
Bloemkleur:	blauw
Type vrucht:	bes
Kleur van de vrucht:	bruin
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.

De bloeiperiode is dit jaar 12 dagen eerder dan het langjarig gemiddelde.