Ecologie & verspreiding Zachte ooievaarsbek staat op open, zonnige en warme, droge tot vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, stikstofarme tot matig stikstofrijke, matig zure tot kalkrijke, grazige zand-, zavel-, leem- en kleibodems met een laagblijvende begroeiing. Ze groeit in bermen en op dijken, in gazons en droge gras- en weilanden, in de zeeduinen en op rivierduinen, in plantsoenen en in moestuinen, op braakliggende en licht omgewerkte grond, in voedselrijke ruigten en langs spoorwegen, in akkers, langs muren en op ruderale plaatsen. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het areaal. In ons land is de soort zeer algemeen maar komt wat minder voor in het noordoosten. Binnen de Nederlandse groep van eenjarige Geraniumsoorten is Zachte ooievaarsbek goed herkenbaar. De stempels zijn van binnen paars en ze is in alle stadia te onderscheiden aan haar stengelbeharing die bestaat uit een zeer dichte, korte en recht afstaande laag, met daartussen lange haren die spaarzaam verspreid staan. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke grazige grond (zand, leem zavel en klei) met een laagblijvende begroeiing.

Groeiplaats
Bermen (zandige plaatsen), dijken (zandige plaatsen), grasland (gazons, droog grasland en weiland), zeeduinen (o.a. binnenduinweiland), langs spoorwegen, ruigten (voedselrijke ruigten), braakliggende grond, licht omgewerkte grond, akkers, moestuinen, enigszins ruderale plaatsen, plantsoenen en rivierduinen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Algemeen.

Vlaanderen
Algemeen.

Wallonië
Algemeen, maar vrij zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
In West- en Midden-Europa, in het Middellandse-Zeegebied en in Zuidwest-Azië. Iingeburgerd in o.a. Noord-en Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en Australië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke ruigten
Levensduur:	éénjarig
Levensvorm:	therofyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Bloeitijd:	mei - herfst

Literatuur
Haeupler, H. (1976) Bestimmungsschlüssel der Geranium-Arten in Deutschland nach Blattmerkmalen. Göttinger Floristische Rundbriefe 10 Beibl. 4: 1-1

Kops, J. & H.C. van Hall (1836) Geranium molle - Zachte Ooijevaarsbek Flora Batava 7: 519-519 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 78

Flora Batava 07: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 325

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 440

Nederlandse Oecologische Flora 2: 158

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De uitgespreide of opstijgende stengels hebben lange witte haren van 1 tot 2 mm en daartussen korte klierharen. Bladeren De rozetbladeren zijn rondachtig en ongeveer tot aan het midden ingesneden. De steunblaadjes zijn eirond tot driehoekig, spits tot afgeknot, onregelmatig ingesneden en lichtbruin van kleur. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De kroonbladen zijn helderroze of soms rozewit. Ze zijn omgekeerd hartvormig, 3 tot 7 mm lang en aan de top meestal diep ingesneden, maar heel soms hebben ze een gave rand. Ze zijn nauwelijks langer dan de kelk. De stempels zijn van binnen paars. Vruchten Een kluisvrucht. De deelvruchten zijn kaal en dragen meestal fijne dwarsrichels. De zaden zijn zeer kortlevend (< 1 jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,15-0,40 m.
Bloemkleur:	paars
Type vrucht:	kluisvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.