Ecologie & verspreiding Witte engbloem staat op vrij open, zonnige tot licht beschaduwde, warme, droge, zwak basische tot kalkrijke, matig voedsel- en stikstofarme, lemige en stenige bodems. Ze groeit op grazige kalkhellingen al of niet met struweel, op rotsen en muren, op rolsteenhellingen, in bossen en bosranden, op kapvlakten en op puin. De noordwestgrens van het Europese deel van het areaal bereikt nog net Zuid-Limburg. De soort is zeer zeldzaam daar en in het rivierengebied, recent ook in de duinen. Ze is als verontreiniging in fazantenvoer in de duinen terecht gekomen en is hier verdwenen toen deze aanvoer gestopt is. Met het afgraven van de Sint Pietersberg zijn ook vindplaatsen verloren gegaan. De giftige, naar vis riekende plant wordt door vliegen bestoven, de zaden zijn van een haarkuif voorzien en worden hoofdzakelijk door de wind verspreid. De braakwekkende eigenschap werd vroeger gebruikt bij vergiftigingverschijnselen. Verder was ze ook in gebruik voor het afdrijven van urine en zweet. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, warme en vaak iets open plaatsen op droge, matig voedselarme, kalkrijke grond (mergel, leem en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Grasland (grazige hellingen met struwelen en op het zuiden gerichte kalkhellingen), rolsteenhellingen, rotsachtige plaatsen, bossen, bosranden (kalkrijke zomen), kapvlakten en puin.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en in het rivierengebied.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam op de Sint-Pietersberg en in de Voerstreek.

Wallonië
Vrij zeldzaam in het Maasdal en de zuidelijke Ardennen.

Wereld
In Midden-Azië, Noord-Afrika en Zuid- en Midden-Europa. Noordelijk tot in Zuid-Zweden en noordwestelijk tot in Nederland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkrijke zomen
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Bloeitijd:	mei - augustus

Literatuur
Duistermaat, H. (1998) Witte engbloem (Vincetoxicum hirundinaria Med.) in het rivierengebied van Nederland. Gorteria 24: 148-149 

Grégoire, L. (1960) De verdwijnende flora van de Sint Pietersberg. Natuurhistorisch Maandblad 49: 149-151

van Eeden, F.W. (1898) Cynanchum vincetoxicum - Gifwerende Engbloem Flora Batava 20: 1556-1556 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 207

Flora Batava 20: plaat 1556

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 481

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 571

Nederlandse Oecologische Flora 3: 102

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De rechtopstaande of heel soms iets windende stengels zijn hol en niet vertakt. Ze dragen kromme haren die 1 rij vormen. Witte engbloem vormt pollen. Bladeren De kruisgewijs tegenover elkaar staande bladeren zijn driehoekig-eirond tot langwerpig, toegespitst en hebben een gave rand. Aan de voet zijn ze soms hartvormig. Ze hebben een korte steel. Er zijn geen steunblaadjes. De bladeren zijn 8 tot 12 cm lang en donkergroen tot blauwgroen. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen staan met 6 tot 8 bij elkaar in bijschermen in de bovenste bladoksels. De bloemkroon is 5-tallig, trechtervormig, groenachtig geel, wit of geelwit en 0,5 tot 1 cm groot. Het vruchtbeginsel is bovenstandig. De 5 meeldraden zijn tot een zuiltje vergroeid. Vruchten Een doosvrucht. De kale vruchten zijn 5 tot 6 cm lang. Ze zijn langwerpig, toegespitst en splijten aan 1 kant open. De zaden hebben een haarkuif. De zaden zijn zeer kortlevend (< 1 jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,30-1,20 m.
Bloemkleur:	wit
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.