Ecologie & verspreiding
Watergentiaan groeit in neutraal tot basisch zoet water op rivierklei, zowel op droogvallende plaatsen als enkele meters diep. De meest uitbundige vegetaties met Watergentiaan worden in rivier begeleidende wateren gevonden: verlandende oude lopen en wielen. Daarnaast is Watergentiaan vrij algemeen in aangrenzende laagveengebieden met lokale kleiafzettingen. Op venige en zandige bodem zonder klei wordt zij aangetroffen indien het water- en bodem milieu voldoende voedselrijk en gebufferd is. In Nederland is Watergentiaan vrij algemeen, maar niet in de (brakke) zeekleigebieden. In het laatste kwart van de vorige eeuw heeft Watergentiaan kunnen uitbreiden naar de van oorsprong voedselarme zandgronden van oost Nederland. Zeer recent neemt zij op de pleistocene zandgronden van oost Friesland en Drenthe weer af. Watergentiaan is een opvallende waterplant met vrij grote gele bloemen en daarom niet gauw met een ander te verwarren. Valt de groeiplaats droog, dan worden kleine op speenkruid gelijkende bladen gevormd.
CC-BY-SA 3.0Â Bert Lanjouw, 2015
|
EcologieBodemZonnige plaatsen in ondiep tot vrij diep, stilstaand of zwak stromend, voedselrijk, zoet, zwak zuur tot kalkhoudend, helder water met weinig organische stof op de bodem. Zoutmijdend (vooral op klei, ook wel op venig zand en venige klei, maar niet op puur veen).
GroeiplaatsWater (plassen, kanalen, sloten, oude doorbraakkolken langs de rivieren, oude rivierarmen, spoorsloten, vijvers, afwateringskanaaltjes, duinplassen aan de binnenduinrand en veenriviertjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandVrij algemeen in laagveengebieden en het rivierengebied en vrij zeldzaam in het noordoosten van het land. Eelders zeldzaam. Niet op enkele waddeneilanden.
VlaanderenZeer zeldzaam. Sterk afgenomen.
WalloniëZeer zeldzaam of verdwenen.
WereldGematigde streken in Europa en Azië, maar zeldzaam in het grootste deel van het verspreidingsgebied.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurKops, J. & H.C. van Hall (1828) Villarsia (Menyanthes ) nymphoides - Plompebladige Villarsia
Flora Batava 5: 331-331
v.d. Heide, H. (1934) Watergentiaan.
De Levende Natuur 39: 228-229
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De lange, groene stengels zijn wat vlezig. Ze kruipen over of vlak onder het bodemoppervlak en wortelen op de knopen. Watergentiaan kan een een omvangrijke vegetatie vormen.
Bladeren De drijvende bladeren zijn zeer lang gesteeld en vrij rond. Ze zijn maar zelden meer dan 10 cm igroot en hebben een diep hartvormige insnijding met daarin de steel. Aan de bovenkant zijn ze wat blauwig en van onderen vaak dieppaars. De rand is vaak zwak geplooid.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen steken boven het water uit. Ze zitten in schermvormige bundels in de bladoksels. Ze zijn geel en 3 tot 5 cm groot. De kroonbladen hebben een donkerder middenstreep en zijn gewimperd. De kelkslippen zijn langwerpig.
Vruchten Een doosvrucht. De groene vruchten zijn flesvormig. De grote zaden zijn plat, lichtbruin en waterafstotend. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.