Ecologie & verspreiding
Borstelgras staat op zonnige, droge tot matig vochtige, voedselarme, zwak zure tot zure, base-, stikstof- en fosforarme, humushoudende zand- en leemgrond, zelden op verdroogd veen. Ze groeit in heiden en langs heidepaden, in schraal hooi- en heischraal grasland, in schrale weilanden, in bermen, op zandige plekken van dijken, in humeuze duinvalleien en aan de bovenrand van hellingen op grindig-lemige afzettingen. Het Europese deel van het verspreidingsgebied omvat ook Nederland. De soort is vrij algemeen in de Pleistocene delen van Zuid-, Midden- en Noord-Nederland, in het Waddengebied en in de duinen van noordelijk Noord-Holland, is zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en in laagveengebieden. Kleigebieden worden vermeden. De soort is sterk achteruitgegaan door ontginning en bemesting. Borstelgras groeit zeer langzaam en heeft een lage zaadproductie, ze moet het vooral van vegetatieve uitbreiding hebben. Borstelgras wordt door het vee versmaad. Ze is goed herkenbaar aan de zeer dicht opeen geplaatste, bleek strokleurige bladscheden die als het ware ‘orgelpijpen’ vormen.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014
|
EcologieBodemZonnige plaatsen op droge tot matig vochtige, voedselarme, zwak zure tot zure, humushoudende grond (zand en leem, zelden op verdroogd veen).
GroeiplaatsHeide (langs heidepaden), grasland (schraal hooiland, heischraal grasland en schraal weiland), bermen en dijken (zandige plekken), zeeduinen (duinvalleien) en aan de bovenrand van hellingen op grinderig-lemige afzettingen.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandVrij zeldzaam in het oosten en midden van het land, op de Waddeneilanden en in de duinen van noordelijk Noord-Holland en zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en in laagveengebieden. Niet in kleistreken.
VlaanderenVrij algemeen in de Kempen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
WalloniëVrij algemeen in de Ardennen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
WereldKoude en gematigde streken in West-Azië , Noordwest-Afrika en in het grootste deel van Europa (in het zuiden alleen in gebergten). Ook op Groenland en in het oosten van Noord-Amerika. Ingeburgerd in Nieuw-Zeeland.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurJansen, P. (1951) Gramineae.
Flora Neerlandica : 7-274
Kops, J. & H.C. van Hall (1836) Nardus stricta - Stijf Borstelgras
Flora Batava 7: 526-526
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 3:
110Flora Batava 07:
plaatHeukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
203Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
240Nederlandse Oecologische Flora 5:
210Wilde-Planten.nl:
paginadeze soort in de Zadenatlas van Nederland Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De rechtopstaande stengels hebben 1 knoop bij de voet. De soort vormt dichte pollen of lage horsten.
Bladeren De ruwe, grijsgroene bladeren zijn zeer smal en borstelvormig opgerold. Ze hebben een scherpe punt en zijn aan de voet omgeven door dicht op elkaar staande, strokleurige bladscheden. Het tongetje is vrij kort en afgeknot, met drie nerven.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De groene of soms paarsachtige, naar é é n kant gekeerde bloeiwijze is 3-8 cm lang. De aartjes bevatten é é n bloem en zijn 0,7-1½ cm lang. Ze zijn genaald en staan in twee rijen aan é é n kant van de aaras (eerst staan ze er tegenaan gedrukt). De aaras is ongeveer even hoog als de top van de bovenste bloem. Het onderste, driehoekige kelkkafje is ongeveer 1 mm lang en is aan de voet over de breedte van de aaras vergroeid. Het bovenste kelkkafje is zeer klein of afwezig.
Vruchten Een graanvrucht. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan é é n jaar). Eenzaadlobbig (kiemend met é é n kiemblaadje).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.