Ecologie & verspreiding
Kruipend moerasscherm verlangt zonnige, open plekken op natte, matig voedselarme tot matig voedselrijke, stikstofrijke, zwak zure veen- of kleibodems, die ’s winters ondiep overstroomd worden. Ze groeit op open plekken langs waterkanten, op ijsbanen, in binnenduingrasland en in duinvalleien, in extensief begraasde weilanden en oud grasland. De zeer zeldzame soort wordt aangetroffen in Zeeland, in de duinen, Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel en Drenthe en is daarbuiten verdwenen. Aangezien de zaden van deze soort nauwelijks verspreid worden en slechts op opengetrapte plekken kunnen kiemen is ze voor haar bestaan afhankelijk van het steeds weer aanboren van de zaadbank. Natuurbeheermaatregelen zijn dus van groot belang voor de overleving van de soort. Verwarring met het verwante Groot moerasscherm komt voor wanneer deze laatste soort, bij wijze van uitzondering, ook wortelende stengels vertoont. Het is dan zaak goed naar de andere kenmerken te kijken.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2019
|
EcologieBodemZonnige, open plaatsen (pionier) op (periodiek) natte, matig voedselarme tot matig voedselrijke, stikstofrijke, zwak zure, 's winters ondiep overstroomde grond (veen en klei).
GroeiplaatsWaterkanten (open plekken aan oevers van beken, zoete kreken en ondiepe poelen en en in en langs sloten aan de rand van veengebieden), zeeduinen (langs drinkpoelen, in binnenduinweiland en duinvalleien), grasland (extensief begraasde weiland en oud grasland), ijsbanen en uiterwaarden (langs beken en kleine rivieren).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandZeer zeldzaam in Zeeland, Noord-Brabant, de kalkrijke duinen, Gelderland en in het oosten van het land. Vroeger ook in Zuid-Limburg.
VlaanderenZeer zeldzaam in het kustgebied en op een paar plaatsen in het binnenland.
WalloniëUitgestorven.
WereldNoordwest-Afrika (Atlasgebergte), op de Canarische eilanden en in West-, Midden- en Zuid-Europa.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurAndeweg, R. & H. van der Goes (2020) Kruipend moerasscherm als gazonplant in Rotterdam-Zuid: nieuwkomer of relict?
Straatgras 32: 84-85
Boedeltje, G. (1992) Kruipend moerasscherm, Bleek schildzaad en Melige toorts terug in Oost-Nederland.
Natura 89: 216-221
Burmeier, S. & K. Jensen (2009) Experimental ecology and habitat specificity of the endangered plant
Apium repens (Jacq.) Lag. at the northern edge of its range.
Plant Ecology & Diversity 2: 65-75
Maas, P. & W. van Wijngaarden (2020) Kruipend moerasscherm 20 jaar aan de monitor. Trend en beheeropgaven voor deze pioniersoort in Zeeland.
Planten 6: 10-12
Maas, P.A. (1999) Het voorkomen van
Apium repens (Jacq.) Lag. (Kruipend moerasscherm) in Nederland.
Gorteria 25: 10-17
Mooij, R.M. & E.J. Weeda (1985)
Apium repens (Jacq.) Lag. in Zeeuwsch-Vlaanderen teruggevonden.
Gorteria 12: 210-215
Reijerse, F. (2014) Kruipend moerasscherm duikt weer op bij Mill!
FLORON-Nieuws 20: 15-15
Ronse, A. (2004) De huidige en vroegere verspreiding van
Apium repens in België.
Dumortiera 83: 5-14
Ronse, A., P. Maas & W. van Wijngaarden (2007) Betekenis van Natura 2000 voor Kruipend Moerasscherm (
Apium repens) in België en Nederland.
De Levende Natuur 108: 263-265
Sykora, K.V. & V. Westhoff (1985) Synecology and syntaxonomy of
Apium repens (Jacq.) Lag. and
Scirpus cariciformis Vest., in particular in the eastern part of Zeeuws-Vlaanderen (Province of Zeeland, The Netherlands).
Tuexenia 5: 41-57
Van Landuyt, W. & J. Wouters (2015)
Advies over kruipend moerasscherm in het Vrijbroekpark in Mechelen. Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
van Zuidam, J. & E. Dijkhuis (2018) Uitgezocht: De beheerpuzzel van Kruipend moerasscherm.
Planten 8: 12-14
Vogel, A. & D. Büscher (1988) Verbreitung, Vergesellschaftung und Rückgang von
Apium repens (Jacq.) Lag. und
Teucrium scordium L. in Westfalen.
Floristische Rundbriefe 22: 21-30
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De liggende en kruipende stengels zijn dun en wortelen op de knopen.
Bladeren De lang gesteelde bladeren zijn enkel geveerd. De deelblaadjes zijn eirond of vrij rond, 0,2-1 cm lang en gezaagd of gelobd. De bladscheden zijn onopvallend, klein en nauwelijks vliezig gerand.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemschermen zijn voorzien van lange stelen en bestaan uit drie tot zes stralen. De kroonbladen zijn wit en hebben soms een iets hartvormige top. Er zijn drie tot zeven omwindselblaadjes.
Vruchten Een splitvrucht. De vruchten zijn vrij rond, meer breed dan lang en hebben een lengte van ongeveer 1 mm. Ze hebben slanke en weinig uitstekende ribben. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL