Ecologie & verspreiding Kleine duizendknoop staat, vaak als pionier, op open en zonnige, soms licht beschaduwde, vochtige tot natte, matig voedselarme tot voedsel- en stikstofrijke, sterk humeuze, vaak venige bodems, mijdt kleigrond en heeft weinig concurrentievermogen. De eenjarige plant groeit op droogvallende oevers van sloten, vijvers en greppels, langs natte boswegen en op bagger van regelmatig geschoonde sloten, op akkers en braakliggende grond. Ze stamt oorspronkelijk uit de gematigde streken van Europa en Azië en is ingeburgerd in Zuid-Afrika en Zuid-Amerika. De soort is in Nederland vrij zeldzaam in laagveengebieden, in het rivierengebied en in het oosten en noorden van ons land en is elders zeer zeldzaam, maar de verspreiding is vermoedelijk onvoldoende bekend. Het taxon lijkt veel op Waterpeper en Zachte duizendknoop, mist de scherpe, peperachtige smaak van eerstgenoemde en heeft bladeren die aan de voet plotseling versmald en afgerond zijn in plaats van naar beide kanten versmald te zijn zoals bij Zachte duizendknoop. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige, soms licht beschaduwde, open plaatsen (pionier) op vochtige tot natte, matig voedselarme tot voedselrijke, stikstofrijke, vaak kalkarme, sterk humeuze, niet te zware grond (meestal venige grond). Vaak op plekken met een dalende waterspiegel in de lente en zomer, zodat er open plekken ontstaan waar de soort kan kiemen.

Groeiplaats
Akkers, bossen (drassige bospaden, waterkanten (droogvallende plaatsen, o.a. langs vijvers, greppels en op slootbagger langs regelmatig geschoonde sloten) en braakliggende grond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in laagveengebieden, in het rivierengebied en in het oosten en midden van het land. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij algemeen in de Kempen. Elders zeldzamer.

Wallonië
Vrij zeldzaam.

Wereld
Gematigde streken in Europa en Azië. Ingeburgerd in Zuid-Amerika en Zuid-Afrika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	pionier op matig voedselarme, vochtige grond
Levensduur:	éénjarig
Levensvorm:	therofyt
Bloeitijd:	juli - oktober

Literatuur
Kops, J. & H.C. van Hall (1832) Polygonum minus - kleine Duizendknoop Flora Batava 6: 423-423 

Sanchez, A., T.M. Schuster & K.A. Kron (2009) A large-scale phylogeny of Polygonaceae based on molecular data. International Journal of Plant Sciences 170: 1044-1055 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 242

Flora Batava 06: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 272

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 544

Nederlandse Oecologische Flora 1: 141

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De dunne, tere stengels liggen onderaan vaak op de grond of ze zijn opstijgend. Bladeren De bladeren zijn smal langwerpig, 5-8 mm breed, spits en nauwelijks gesteeld. De grootste breedte vind je bij de bladvoet, daar versmalt het plotseling en is min of meer afgerond. Het is vijf tot tien keer zo lang als breed. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen zijn paarsrood of soms wit. De rechtopstaande aren zijn losbloemig. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. De dopvruchten zijn ca. 2 mm. De zaden zijn glanzend zwart. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,10-0,40 m.
Bloemkleur:	roodpaars
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.