Ecologie & verspreiding Kleine schorseneer is een langlevende voorzomerbloeier met een raapvormige wortelstok. In Nederland is ze een typische bewoner van heischrale graslanden en droge heiden op leemarme of zwak lemige bodems met keileem in de ondergrond. Kleine schorseer heeft een beperkt verspreidingsgebied. De soort komt alleen voor in Midden-, Zuid- en Oost- Europa en de Kaukasus. Nederland bevindt zich aan noordwestrand van dit areaal. In Nederland is Kleine schorseneer zeer zeldzaam en van oudsher alleen bekend van de Veluwe en Drenthe. Ze is de afgelopen decennia sterk achteruitgegaan en staat inmiddels als Bedreigd op de Rode lijst. In Drenthe resteert nog één kleine populatie. Op de Veluwe komen alleen in het Nationaal Park De Hoge Veluwe en in de omgeving van Radio Kootwijk/Asselsche Heide nog populaties van enige omvang voor. De achteruitgang is waarschijnlijk het gevolg van voortgaande successie/verruiging van de groeiplaatsen CC-BY-SA 3.0 Edwin Dijkhuis, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige, zelden licht beschaduwde plaatsen op droge, voedselarme, zwak zure grond, maar elders ook op vochtige tot vrij natte met soms een kalkrijke ondergrond. Zowel op ongestoorde als op omgewerkte heidegrond (meestal leemhoudend zand).

Groeiplaats
Heide (droge, venige heide), grasland (weinig of niet bemest grasland, schraal grasland, venig grasland, hooiland, blauwgrasland) en bossen (dennenbossen en open bossen met een grazige ondergroei).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam op de Veluwe en in Drenthe.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de Leemstreek en de Kempen.

Wallonië
Zeldzaam in de Ardennen en Lotharingen.

Wereld
De Kaukasus en Oost-, Midden- en Zuid-Europa. Noordwestelijk tot in België en Nederland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	droge heiden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Bloeitijd:	mei - juni

Literatuur
Brouwer, G.A. (1924) Natuurbescherming. De Levende Natuur 29: 129-132 

Dijkstra, S.J. (1940) Over het voorkomen van Scorzonera humilis in Drente. De Levende Natuur 45: 45-49 

Haveman, R. & M. Hornman (2001) Flora en fauna op militaire heideterreinen. De Levende Natuur 102 (4): 173-176 

Heimans, J. (1924) Zeldzame planten op de Veluwe. De Levende Natuur 29: 132-133 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 181

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 626

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 698

Nederlandse Oecologische Flora 4: 164

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De holle stengels zijn niet vertakt en dragen één bloemhoofdje. Eerst zijn ze wollig behaard, later worden ze vrijwel kaal. Ze bevatten veel melksap. Bladeren De wortelbladeren zijn lijnvormig tot langwerpig en hebben een gave rand. Naar de top zijn ze toegespitst en naar de voet steelachtig versmald. De stengelbladeren ontbreken of zijn schubvormig (zeer smal en bleek). Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemhoofdjes staan aan het eind van de bloemstengel. Het zijn er één tot drie  per plant. De hoofdjes worden 2½-4 cm en knikken voordat ze gaan bloeien. De lintbloemen zijn lichtgeel of soms witachtig. De buitenste lintbloemen zijn veel langer dan het omwindsel. Het omwindsel is lang-urnvormig, ongeveer 2 cm hoog en 1 cm breed, stomp en kaal of iets spinnenwebachtig behaard. De bloemhoofdjesbodem is iets hol en heeft geen stroschubben. Vruchten De zaden zijn glad, gegroefd en tot bijna 1 cm lang. Het vruchtpluis bestaat uit geveerde, bruinwitte haren. Een eenzadige dopvrucht of nootje. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,05-0,50 m.
Bloemkleur:	geel
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.