Ecologie & verspreiding
Koningsvaren staat op zonnige tot half beschaduwde, vochtige tot natte, zure tot zwak zure, meestal basenarme, matig stikstofrijke, voedselarme tot matig voedselarme, humeuze zand-, leem- en veengrond. Ze groeit in lichte en natte loofbossen, in houtwallen en hakhout, in struwelen en ruigten, in duinvalleien en langs spoorwegen. Verder langs beschaduwde slootkanten en spoorsloten, langs greppels en in eendenkooien, in veenmoerassen en oud, ijl rietland met veel veenmos, in bermen en op veendijken. Nederland valt geheel binnen het Europese areaal van de plant. De soort is plaatselijk vrij algemeen het midden, oosten en noordoosten van ons land en in Noord-Brabant, zeldzaam in de veengebieden van Noord- en Zuid-Holland en zeer zeldzaam in het kustgebied en Zuid-Limburg. De soort is goed herkenbaar door het ontbreken van stroschubben en dekvliesjes en verder gaan de sporendoosjes open met 2 kleppen. De plant groeit langzaam en kan meer dan een eeuw oud worden. Vroeger werd ze verzameld voor de bloemisterij.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014
|
EcologieBodemZonnige tot halfbeschaduwde plaatsen op vochtige tot natte, voedselarme tot matig voedselrijke, humeuze, zure tot zwak zure grond (zand, leem en veen).
GroeiplaatsBossen (lichte, natte plekken in loofbossen), houtwallen, hakhout, struwelen, ruigten, waterkanten (beschaduwde slootkanten en langs greppels), moerassen (veenmoeras en oud ijl rietland met veel veenmos), bermen, oude veendijken, eendenkooien, zeeduinen (duinvalleien) en langs spoorwegen (langs spoorsloten).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandPlaatselijk vrij algemeen in het noordoosten, oosten en midden van het land en in Noord-Brabant, zeldzaam in de veengebieden in Noord- en Zuid-Holland en zeer zeldzaam in het kustbebied en Zuid-Limburg.
VlaanderenVrij algemeen in de Kempen. Elders zeer zeldzaam.
WalloniëZeer zeldzaam.
WereldEuropa, hoofdzakelijk in het westen en overwegend in het laagland. Ook in Afrika, Zuidoost-Azië en Noord- en Zuid-Amerika.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurBremer, P. (2010) De reactie van Koningsvaren op veranderingen in het landschap.
VarenVaria 23(2): 4-10
de Roos, G.T. (1977) Nieuwe groeiplaatsen van de Koningsvaren op Vlieland.
De Levende Natuur 80: 121-123
Hoekstra, J.A. (1968) De koningsvaren op Schiermonnikoog (Korte meded.).
Gorteria 4: 44-44
Kops, J. & H.C. van Hall (1844) Osmunda regalis - Groote Pluimvaren
Flora Batava 8: 575-575
van Ooststroom, S.J. (1970) Floristische notities 80-85.
Gorteria 5: 49-54
Westhoff, V. & K. Reinink (1967)
Osmunda regalis L. op Terschelling, oecologisch en vegetatiekundig bezien.
Gorteria 3: 204-209
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 3:
114Flora Batava 08:
plaatHeukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
57Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
68Nederlandse Oecologische Flora 1:
29Wilde-Planten.nl:
pagina
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.