Ecologie & verspreiding Klein fonteinkruid staat op zonnige plaatsen in ondiep, stilstaand of zwak stromend, matig voedsel- en stikstofrijk, zoet, zwak zuur tot licht-basisch (kalkhoudend) water boven een bodem van laagveen of zand. Ze groeit in allerlei wateren en watertypen. Het is een taxon van de gematigde en koele streken van het Noordelijk Halfrond en Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het areaal. De plant is vrij zeldzaam in laagveengebieden en in het noordoosten van het land. Elders zeldzaam. De stengels zijn rond en sterk vertakt en dragen knobbels op de knopen. De bladtop is meestal toegespitst en het blad heeft drie nerven, de twee zijdelingse monden dicht onder de top met een rechte hoek in de middennerf uit. De middennerf wordt aan de basis door luchtholten begeleid, die door dwarswanden in ten minste 2 rijen kamertjes worden verdeeld. De steunblaadjes zijn open. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen in ondiep, stilstaand of zwak stromend, matig voedselrijk, zoet, zwak zuur tot licht basisch (kalkhoudend) water met een bodem van laagveen of zand.

Groeiplaats
Water (kleine en grotere plassen, poelen, vijvers, beken, sloten, kwelsloten en soms in rivieren en kanalen).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in laagveengebieden en in het noordoosten van het land. Elders zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij zeldzaam in de Kempen en de Zand- en Zandleemstreek. Elders zeer zeldzaam.

Wallonië
Zeer zeldzaam.

Wereld
Gematigde en koelere streken op het noordelijk halfrond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke wateren
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hydrofyt
Bloeitijd:	juni - augustus

Literatuur
Clason, E.W. (1958) Potamogeton pusillus L. en P. berchtoldi Fbr. in Nederland. Acta Botanica Neerlandica 7: 250-264 

Clason, E.W. (1964) 5a. Potamogetonaceae. Flora Neerlandica : 37-79 

Papenburg, G. (2016) Inventarisatie van Fonteinkruiden in de Garyper bûtlânnen. Planten 4: 20-21 

van der Ploeg, D.T.E. (1987) Potamogeton x sudermanicus Hagstrom, de vermoedelijke bastaard van P. acutifolius Link en P. berchtoldii Fieber, in Nederland gevonden. Gorteria 13: 173-176 

Vanhecke, L. (1977) Potamogeton berchtoldii en P. friesii nabij Mons. Dumortiera 6: 34-34

Vöge, M. (2005) Wachstum und Reproduktion bei Laichkräutern: im gemässigten Klima und im niederarktischen Grönland. Floristische Rundbriefe 39: 67-72

Wiegleb, G. (1976) Die Verbreitung einge Wasserpflanzen, besonders der Gattung Potamogeton im südlichen und östlichen Niedersachsen. Göttinger Floristische Rundbriefe 10: 11-15

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 126

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 94

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 112

Nederlandse Oecologische Flora 4: 257

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De dunne, ronde stengels zijn sterk vertakt. Op de knopen zitten knobbels. Bladeren De bladeren lijken veel op die van Tenger fonteinkruid. Ze zien eruit als de bladeren van gras en worden tot 2 mm breed. Ze hebben 3 nerven. De middennerf is weinig of niet dikker dan de rest van het blad. Aan de basis zitten luchtholten, die door dwarswanden in tenminste 2 rijen kamertjes worden verdeeld. De 2 zijdelingse nerven komen dicht onder de top onder een rechte hoek in de middennerf uit. De bladtop is meestal toegespitst. De steunblaadjes zijn klein en niet vergroeid. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De aren zijn vaak hoofdjesachtig. De bloeiaar is kort en staat op een lange steel. De bloemen zijn groenig. Vruchten Een steenvrucht. De vruchten zijn min of meer gerimpeld en geknobbeld. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,10-1,00 m.
Type vrucht:	steenvrucht
Kleur van de vrucht:	groen
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie