EcologieBodemLicht beschaduwde tot zonnige, open plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselarme tot voedselrijke, humeuze, zwak zure tot neutrale grond (zand, leem, löss, lemige klei en zavel).
GroeiplaatsBossen (langs bospaden), bosranden, houtwallen, hakhout, struwelen, heggen, kapvlakten, waterkanten, bermen, afgravingen (zandafgravingen), parken en langs spoorwegen (spoorbermen).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandAlgemeen, maar vrij zeldzaam in het noordelijk zeekleigebied, in laagveengebieden en op de Waddeneilanden.
VlaanderenAlgemeen, maar zeldzaam in het kustgebied.
WalloniëAlgemeen.
WereldHet grootste deel van Europa, oostelijk tot in Centraal-Azië. Ingeburgerd in o.a. Noord-Amerika.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL LiteratuurKoniuszek, J.W.J., W.B. Bast-Cramer, R.A. Geerlings & J.A.C. Verkleij (1986) Estimation of selfing rate in a natural population of Scrophularia nodosa L. using Allozymes.
Acta botanica neerlandica 35: 393-403
Kops, J. (1807) Scrophularia nodosa - Knoop Helmkruid
Flora Batava 2: 107-107
van Baalen, J., W.H.O. Ernst, J. van Andel, D.W. Janssen & H.J.M. Nelissen (1990) Reproductive allocation in plants of Scrophularia nodosa grown at various levels of irradiance and soil fertility.
Acta botanica neerlandica 39: 183-196
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 3:
143Flora Batava 02:
plaatHeukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
491Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
662Nederlandse Oecologische Flora 3:
204Wilde Planten 3:
204Wilde-Planten.nl:
paginaAfbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas) Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De rechtopstaande stengels zijn vierhoekig, nauwelijks gevleugeld en kaal.
Bladeren De bladeren zijn eirond tot langwerpig en hebben een iets hartvormige, afgeronde of kort wigvormige voet. Ze zijn dubbel of onregelmatig gezaagd en donkergroen van kleur.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen vormen samen een eindelingse pluim. De bloemen zijn roodbruin tot groengeel of, soms helemaal groengeel en 7-9 mm. De kelkslippen zijn eirond en hebben een smalle vliezige rand.
Vruchten Een doosvrucht. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.