Ecologie & verspreiding
Kruipende boterbloem staat op zonnige tot beschaduwde, open tot grazige, vochtige tot natte, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, vaak wat verdichte en/of verstoorde, niet te zure bodems die uit vrijwel alle grondsoorten kunnen bestaan. De vaak als pionier optredende plant verdraagt droogte en veel schaduw. Ze groeit in moerassen en duinvalleien, in bermen en akkers, in tuinen en plantsoenen, op braakliggende en/of omgewerkte grond, in ruigten en broekbossen, in graslanden en uiterwaarden, in loof- en naaldbossen, in geulen en aan waterkanten. De plant is inheems in de gematigde en koude streken van Europa, Azië en Noordwest-Afrika en is als cultuurvolgers bezig kosmopolitisch te worden. De soort is zeer algemeen in heel Nederland. De plant is goed herkenbaar aan haar bovengrondse, bebladerde en op haar knopen wortelende uitlopers. Verder zijn de stengels gegroefd en is het middelste topblaadje van de lange, drietallige rozetbladeren duidelijk gesteeld. De gelijkende zeer zeldzame Kalkboterbloem maakt geen uitlopers en heeft een sterk gebogen vruchtnagel.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015
|
EcologieBodemZonnige tot licht beschaduwde, open tot grazige plaatsen (pionier) op vochtige tot natte, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, vaak wat verdichte en/of verstoorde, niet te zure grond (vrijwel alle grondsoorten).
GroeiplaatsMoerassen, bermen, zeeduinen (duinvalleien), akkers, tuinen, omgewerkte grond, braakliggende grond, plantsoenen, ruigten, grasland, uiterwaarden, bosranden, bossen (wilgenvloedbossen en langs bospaden), langs wegen in geultjes en waterkanten (open plekken o.a. langs poelen, sloten en vijvers).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandZeer algemeen.
VlaanderenZeer algemeen.
WalloniëZeer algemeen.
WereldGematigde en koude streken in Europa, Azië en Noordwest-Afrika. Ingeburgerd in Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurBot, J. & M.R. van der Spoel-Walvius (1968) Description of Ranunculus repens L. and Ranunculus arvensis L. pollen.
Acta botanica neerlandica 17: 173-182
Garjeanne, A.J.M. (1913) Bladvlekken bij Kruipboterbloem.
Natuurhistorisch Jaarboek (Limburg) 3: 39-41
Kops, J. & H.C. van Hall (1832) Ranunculus repens - Kruipende Ranonkel
Flora Batava 6: 463-463
Schaminée, J.H.J. & A.H.F. Stortelder (2000) De ene boterbloem is de andere niet. De sociologische indicatiewaarde van plantensoorten, toegelicht aan de hand van het geslacht
Ranunculus.
Stratiotes 20: 5-19
van den Berg, B.M., J.P. Bakker & D.M. Pegtel (1985) Phenotypic responses of Ranunculus repens populations in grasslands subjected to different mowing regimes.
Acta botanica neerlandica 34: 283-291
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 3:
132Flora Batava 06:
plaatHeukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
257Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
314Nederlandse Oecologische Flora 1:
242Wilde Planten 1:
71Wilde-Planten.nl:
paginadeze soort in de Zadenatlas van Nederland Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De opstijgende bloeistengels zijn gegroefd en meestal kaal. Met kruipende, bovengrondse, bebladerde uitlopers, die wortelen op de knopen.
Bladeren De bladeren varieren van dof lichtgroen tot glanzend donkergroen, soms met een zwarte tekening. De rozetbladeren zijn lang gesteeld, driehoekig en drietallig. Het middelste topblaadje heeft steeds met een lange steel.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De gele bloemen zijn 2-3 cm. De kelk staat rechtop en de bloembodem is behaard.
Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. Vruchtjes met een zwak gekromde, bijna rechte snavel, die alleen aan de top iets is gebogen. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.