Ecologie & verspreiding
Gevlekte scheerling staat op zonnige en warme, meestal ± vochtige, ± voedselrijk, omgewerkte, uitgesproken stikstof- en basenrijke, vaak kalkhoudende, losse en humeuze zand-, klei- en mergelbodems. Ze staat ook op stenige plaatsen en verdraagt brakke omstandigheden. Ze groeit in heggen en struwelen, in ruigten en bermen, op rivier- en zeedijken, op braakliggende grond en ruderale plaatsen, op begraafplaatsen, bij woningen en in moestuinen. Verder ook in de zeeduinen, op rivieroevers en in aanspoelselgordels, op basaltglooiingen, langs spoorbermen en in terreininsnijdingen, langs greppels en op akkers. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. De soort is vrij algemeen in Zuid-Limburg, de duinen en het rivierengebied, zeldzaam in de Kempen en in het oosten, elders zeer zeldzaam. De plant is zeer giftig en werd door de oude Grieken gebruikt om misdadigers door middel van de gifbeker om te brengen. Medisch werd ze vroeger gebruikt bij de behandeling van kanker.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015
|
EcologieBodemZonnige, warme plaatsen op matig droge tot meestal vochtige, matig voedselrijk tot voedselrijke, omgewerkte of verstoorde, vaak kalkhoudende grond. Ook in brak milieu (zand, klei, mergel en stenige plaatsen).
GroeiplaatsHeggen, struwelen, ruigten (humeuze ruigten), bermen, rivierdijken, zeedijken, begraafplaatsen, omgewerkte grond, langs spoorwegen (spoorbermen), braakliggende grond, ruderale plaatsen, akkers, waterkanten (langs greppels, op basaltglooiingen en op aanspoelselgordels) en zeeduinen.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandVrij zeldzaam in Zuid-Limburg en in de Hollandse en Zeeuwse duinen, zeldzaam in het rivierengebied, in de Kempen en in het oosten van het land. Elders zeer zeldzaam.
VlaanderenVrij zeldzaam. Het meest in de duinen, de Maasvallei en de Leemstreek.
WalloniëVrij zeldzaam in het Maasgebied en in de oostelijke Ardennen. Het meest in de Kalkstreek.
WereldEuropa, behalve in de noordelijkste delen. Ook in West-Azië en in het noordwesten, oosten en zuiden van Afrika. Ingeburgerd in o.a. Noord-Amerika.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurBüscher, D. (2000) Zur Ausbreitung einiger Pflanzenarten entlang von Verkehrswegen im mittleren Westfalen.
Floristische Rundbriefe 33: 93-97
Griffioen, H. (1977) Gevlekte scheerling.
De Levende Natuur 80: 199-203
Kops, J. (1807) Conium maculatum - Gevlekte scheerling
Flora Batava 2: 104-104
Odé, B. (2019) Autobotanie: snelle planten kiezen de snelweg.
De Levende Natuur 120: 238-240
Sloff, J.G & J.L. van Soest (1938) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora.
Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 48: 199-249
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De rechtopstaande stengels zijn bruinrood gevlekt, fijn gegroefd, kaal en hol. De plant is zeer giftig en ruikt onaangenaam.
Bladeren De driehoekige bladeren zijn twee- tot viervoudig geveerd. Ze zijn vrij zacht en fijn verdeeld in langwerpige slippen. De ronde bladstelen zijn hol.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen groeien in schermen met tien tot twintig stralen. De witte kroonbladen zijn 2 mm groot. Een bloem heeft geen kelk. De omwindselbladen zijn langwerpig, teruggeslagen en naar één kant gekeerd.
Vruchten Een splitvrucht. De bijna bolvormige vruchten zijn 2½-3½ mm lang, kantig en met gegolfde ribben. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.