Ecologie & verspreiding Grote lisdodde staat in of langs zonnig, zelden licht beschaduwd, voedselrijk, stilstaand of langzaam stromend, stikstofrijk, matig zuur tot kalkhoudend water boven een bodem die uit allerlei grondsoorten kan bestaan. De overblijvende plant groeit in en langs sloten, vaarten, rivieren en poelen, in zand-, klei- en leemgroeven, op opgespoten grond, in pas ingepolderde terreinen en natte ruigten. Verder in voedselrijk geworden heidevennen en hoogveenputten, in rietland en moerasbossen en in ’s zomers droogvallende sloten. Het oorspronkelijke areaal van de soort omvat de gematigde streken van het Noordelijke-Halfrond en is elders ingevoerd. Nederland valt geheel binnen het verspreidingsgebied van het Europese deel van het areaal. Ze is algemeen in ons land. Het onderste deel van de stengel en de wortelstok zijn eetbaar en vroeger werd de plant voor talrijke zaken gebruikt, onder andere voor breeuwen, vlechtmateriaal, als vulling van kussens en matrassen, als lampenpit, brandstof en dakbedekking. Ook werd ze medisch aangewend tegen scheurbuik en voor bloedstelping en wondverzorging. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige, zelden licht beschaduwde plaatsen in en langs voedselrijk, stilstaand of langzaam stromend, matig zuur tot kalkhoudend water (vrijwel alle grondsoorten).

Groeiplaats
Water en waterkanten (sloten, vaarten, rivieren, poelen e.d), afgravingen (zand-, klei- en leemgroeven), natte ruigten, pas ingepolderde terreinen, opgespoten grond, heide (voedselrijk geworden heidevennen en hoogveenputten), moerassen (rietland), bossen (moerasbossen) en in 's zomers droogvallende sloten.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Algemeen.

Vlaanderen
Algemeen.

Wallonië
Vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Gematigde streken op het noordelijk halfrond. Ook in Zuid-Afrika en Australië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke oevers
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	helofyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	juni - juli

Literatuur
Bernhardt, K.G. & T. Gregor (2019) Vielfalt aus aller Welt - neophytische Typha-Arten in Mitteleuropa. Kochia 12: 99-113 [ook Typha angustifolia x laxmanii, Typha domingensis, Typha shuttleworthii, Typha orientalis]

Kops, J. & J.E. van der Trappen (1849) Typha latifolia - Breedbladige Lischdodde Flora Batava 10: 768-768 

van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1962) Typha angustifolia L. x T. latifolia L. (T. glauca Godr.) in Nederland. Gorteria 1: 90-92 

van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1963) Typha angustifolia L. x T. latifolia L. (T. x glauca Godr.). (Korte meded.). Gorteria 1: 164-164 

van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1961) Nieuwe plantesoorten in Nederland gevonden, hoofdzakelijk in 1960. De Levende Natuur 64: 131-134 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 163

Flora Batava 10: plaat 0768

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 129

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 296

Nederlandse Oecologische Flora 5: 244

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stengels staan rechtop. De bloeistengels zijn korter dan de bladeren. De plant groeit in grote groepen. Bladeren De lange, bandvormige bladeren zijn grijsgroen tot blauwgroen,. Ze zijn 1-2 cm breed. De bladschede is meestal open aan de hals. Bloemen Eenslachtig (een bloem met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). Eenhuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op dezelfde plant). De vrouwelijke bloeiaar is donkerbruin en wordt later witgevlekt. Deze is 1½-3 cm breed. De aren zijn 10-20 cm lang. De mannelijke bloeiaar is strokleurig en ongeveer even lang als de vrouwelijke aar. De mannelijke bloeiaar staat meestal onmiddellijk boven de vrouwelijke aar. De vrouwelijke bloemen staan niet in de oksels van kleine schutbladen. De stempel is scheef ruit-langwerpig. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	1,00-2,50 m.
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	éénslachtig, éénhuizig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.