Ecologie & verspreiding
Glanzig fonteinkruid is vrij algemeen in de (matig) voedselrijke en zoete wateren van het grote rivieren gebied, laagveengebied en in beekdalen. De plant wordt behalve in grote open plassen, kanalen en oude rivieren ook in kleine slootjes gevonden. Uit het voorgaande blijkt dat deze soort zowel in pioniermilieu’s (sloten, regelmatig geschoond) als in woelig en stromend water groeit. Glanzig fonteinkruid gaat waarschijnlijk overal achteruit, vooral in gebieden met veen of venige zandbodem. In grote delen van Nederland wordt basenrijk water ingelaten in droge perioden. Dit water stimuleert de afbraak van veen waardoor eutrofiëring en vervuiling (en vertroebeling) plaatsvindt. Hierdoor wordt Glanzig fonteinkruid bedreigd. De soort houdt het beste stand in wateren die (mede) gevoed worden door kwelwater. Glanzig fonteinkruid kan alleen worden verward met het zeer zeldzame Langstengelig fonteinkruid.
CC-BY-SA 3.0 Bert Lanjouw, 2014
|
EcologieBodemZonnige plaatsen in niet te ondiep, helder, matig voedselrijk, stilstaand of traag stromend, meestal kalkrijk, zoet water met een bodem van klei, zand of veen, zelden op leem.
GroeiplaatsWater (laagveenplassen, afgesneden rivierarmen, vijvers, kleiputten in het winterbed van rivieren, turfputten, wielen en weinig of niet bevaren kanalen).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandPlaatselijk vrij algemeen in laagveengebieden en in het rivierengebied, vrij zeldzaam in het oosten en midden van het land, zeldzaam in het noordelijk zeekleigebied en in de Hollandse duinen tussen Haarlem en Hoek van Holland. Elders zeer zeldzaam.
VlaanderenZeldzaam tot zeer zeldzaam in de Polders, de Kempen en de Zand- en Zandleemstreek. Sterk afgenomen.
WalloniëZeer zeldzaam.
WereldWest- en Midden-Azië, Noordwest-Afrika en bijna heel Europa (in het noordoosten tot boven de poolcirkel). In Noord-Amerika komt een nauw verwante soort voor (
Potamogeton illinoensis, Illinois pondweed).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurClason, E.W. (1964) 5a. Potamogetonaceae.
Flora Neerlandica : 37-79
Gevers Deynoot, P.M.E. (1853) Potamogeton lucens - Glinsterend Fonteinkruid
Flora Batava 11: 827-827
Helder, R.J. & J. Boerma (1972) Polar transport of labelled rubidium ions across the leaf of Potamogeton lucens.
Acta botanica neerlandica 21: 211-218
Lanjouw, B. (2013) Verspreiding, veldherkenning en vegetatiekundige positie van Langstengelig fonteinkruid (
Potamogeton praelongus) in Noord-Drenthe.
Nieuwsbrief Werkgroep Florakartering Drenthe 49: 20-25
Papenburg, G. (2016) Inventarisatie van Fonteinkruiden in de Garyper bûtlânnen.
Planten 4: 20-21
van der Linden, J. & W. Poelmans (1993) Recente vondsten van breedbladige fonteinkruiden (
Groenlandia en
Potamogeton spec.) in de provincie Noord-Brabant.
Gorteria 19: 97-102
Vöge, M. (2005) Wachstum und Reproduktion bei Laichkräutern: im gemässigten Klima und im niederarktischen Grönland.
Floristische Rundbriefe 39: 67-72
Wiegleb, G. (1976) Die Verbreitung einge Wasserpflanzen, besonders der Gattung Potamogeton im südlichen und östlichen Niedersachsen.
Göttinger Floristische Rundbriefe 10: 11-15
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels Meestal zijn de stengels sterk vertakt, het bovenste deel is meestal horizontaal. Vaak vormen ze vlak onder water grote matten. Glanzig fonteinkruid is een vormenrijke soort.
Bladeren De ondergedoken bladen zijn 10-25 cm lang en 1-5 cm breed. Ze zijn doorschijnend, langwerpig, aan de voet wigvormig met een korte steel, aan de rand dicht gekroesd en zeer fijn getand. Bovenaan zijn ze toegespitst, afgerond of met een inkeping. Ze hebben negen tot vijftien nerven. De grote steunblaadjes zijn kruidachtig, maar smaller dan de gewone bladen.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloeiwijzestengels worden tot 30 cm lang en zijn naar de top knotsvormig verdikt. Bovenaan zijn ze bijna net zo breed als de aar. De aren worden tot 6 cm lang. De bloemen zijn groenig.
Vruchten Een steenvrucht. Rond, 2½-4 mm. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.