Ecologie & verspreiding
Gulden sleutelbloem is te vinden op zonnige tot licht beschaduwde, warme en vochtige, vrij voedselarme tot matig voedselrijke, meestal kalkrijke en stikstofarme, humushoudende bodems die kunnen bestaan uit zand, zavel, klei, mergel en löss. Ze groeit in kalkgrasland en op kalkrijke hellingen, in bossen en bosranden, in struwelen en op kapvlakten, op zandige stroomruggen in uiterwaarden en in de zeeduinen, op rivierdijken en in stinzenmilieus, in kanaal-, en wegbermen. Nederland valt binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. De soort is zeldzaam in Zuid-Limburg en zeer zeldzaam in het rivierengebied, Noord-Brabant en de Hollandse en Zeeuwse duinen en wordt ook als sierplant gebruikt. Deze Sleutelbloem is achteruit gegaan door biotoopvernietiging en de toegenomen bemesting. De bestuiving geschiet door hommels en vlinders en de bruinzwarte, wrattige zaden worden door de wind verspreid of door passanten, die de elastische bloemstelen beroeren. Vroeger werd ze medisch gebruikt als slaapmiddel en tegen hoest, kiespijn en borstaandoeningen.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014
|
EcologieBodemZonnige tot licht beschaduwde, warme plaatsen op vochtige, vrij voedselarme tot matig voedselrijke, meestal kalkrijke, humushoudende grond (zand, zavel, klei, mergel en löss).
GroeiplaatsGrasland (kalkgrasland en kalkrijke hellingen), bossen, bosranden, struwelen, kapvlakten, uiterwaarden (zandige stroomruggen), zeeduinen, rivierdijken, kanaalbermen, wegbermen en in stinsenmilieus.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandZeldzaam in Zuid-Limburg en zeer zeldzaam in het rivierengebied, Noord-Brabant en de Hollandse en Zeeuwse duinen.
VlaanderenVrij algemeen in Voeren, vrij zeldzaam in het Maasgebied en zeldzaam in het kustgebied bij Nieuwpoort. Elders zeer zeldzaam.
WalloniëVrij algemeen in het Maasgebied en in Lotharingen (de zuidelijke Ardennen). Elders veel zeldzamer.
WereldHet grootste deel van Europa, maar in de meest noordelijke en zuidelijke delen zeer zeldzaam. Ook (in afwijkende ondersoorten) op enkele plaatsen in West- en Midden-Azië.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurHeimans, E. (1911) Primula veris.
De Levende Natuur 16: 25-30
Lacor, M.A.M. (1970) Sleutelbloemen en Knolsteenbreek op "De Blaak" bij Zevenbergen.
De Levende Natuur 73: 145-148
Sloff, J.G. & J.L. van Soest (1939) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora II.
Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 49: 268-306
van Eeden, F.W. (1885) Primula officinalis - Sleutelbloem. St.Pieterskruid. Bakkruid
Flora Batava 17: 1317-1317
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De stengels zijn behaard.
Bladeren De langwerpige bladen zijn aan de voet het breedst. Ze versmallen plotseling in de steel.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De gele, 0,9-1½ cm grote bloemen staan dicht bij elkaar (soms wel dertig) in een naar één kant gekeerde, knikkende kluwen. De kroon is klokvormig. De zoom is geel met meestal vijf oranjegele vlekken aan de keel. De kelk is wijd klokvormig met eironde of driehoekige, stompe tot kort toegespitste tanden.
Vruchten Een doosvrucht. De vruchten zijn korter dan de kelk. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.